Na początku Kunstmann wymyślił sobie Kulmową...

Wydając tę korespondencję, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

ocala intelektualno-literackie wartości, które odchodzą nieubłaganie w przeszłość,

a może już odeszły... Bo kto dziś jeszcze takie listy umiałby pisać? - pytam melancholijnie.

Niezwykle ważne jest i to, że napisali je Polka i Niemiec. Oboje, Joanna Kulmowa i Heinrich

Kunstmann - takie mam odczucia - pokazują w tej korespondencji wszystko to, co w nich

najlepsze: ona - swoją zadziwiającą lekkość pióra, słowotwórcze pomysły, humor, czasem

kobieco-polskie roztrzepanie, absolutną szczerość, on - niemiecką niezawodność, akuratność,

ale i typową u znanych mi Niemców wzruszającą wierność w przyjaźni, czułość, empatię

wobec trudnych polskich losów, wyrozumiałość. Ta korespondencja więc to także kawał

najnowszej, normalniejącej historii międzyludzkich stosunków polsko-niemieckich,

normalniejących, owszem - wzorcowych!, dzięki takim osobowościom, jak Joanna

i Jan Kulmowie oraz Gertruda i Heinrich Kunstmannowie. W wymiarze polskim to także kawał

fascynującej historii naszego kraju ostatnich lat, lat transformacji ustrojowej, lat nadziei

i rozczarowań, wzniosłości i ludzkiej małości, widzianej i opisywanej nie tylko z polskiej

perspektywy, ale i niemieckiej, co dodaje tym opisom merytorycznej, obiektywnej wartości.

                                                                                Fragment recenzji prof. Jana Miodka