Moment niedźwiedzia

<p>W kierunku Olgi Tokarczuk popłynęła w ostatnim czasie fala hejtu ze strony pewnej grupy ludzi, identyfikującej się z prawą stroną sceny politycznej. W związku z tym, że jakoś do tej pory nie udało mi się zmobilizować do tego,&nbsp;żeby zapoznać się z jej twórczością, to uznałam w duchu, że wsparciem z mojej strony dla niej może być poświęcenie uwagi jej twórczości: wybrałam książkę “Moment niedźwiedzia!” Jestem szczerze zachwycona tą książką -&nbsp;Pani Olga Tokarczuk kupiła mnie swoją inteligencją, otwartym umysłem, ciekawością świata, ale chyba przede wszystkim pewną dozą przekory i niezgody na oczywistości i uproszczenia za pomocą, których tak często patrzymy na otaczającą nas rzeczywistość. Sposób patrzenia autorki postrzegam jako intrygujący, miesza rzeczywistość i fikcję, kreśląc niezwykle postacie swoich książek! &nbsp;</p><p>Pozwolę sobie teraz przejść do treści “Momentu Niedźwiedzia” Skończyłam dzisiaj czytać i mam bardzo wiele burzliwych uczuć w sobie związanych z epilogiem tej książki, stad też postanowiłam podzielic się z wami moimi refleksjami w tej recenzji! &nbsp;</p><p>&nbsp;<br>"Moment niedźwiedzia" to zbiór różnych artykułów i tekstów Olgi Tokarczuk z lat 1997-2011. Książka jest podzielona na trzy części, które są od siebie zgoła odmienne, dotykają innych aspektów życia, inaczej tez przedstawiają bohaterów. &nbsp;<br>&nbsp;<br>1. HETEROTOPIE - 5/5&nbsp;<br><br>Pierwsza część książki jest w moich niewieścich oczach po prostu cudowna. Przeczytałam ją w iście ekspresowym tempie, czytało mi się ją bardzo szybko i miałam ochotę co chwilę robić zdjęcia stron i wrzucać je na fejsa z podpisem "!!!! Bracia i siostry, czytajcie z tego wszyscy!!". Bardzo trafne komentarze na temat cierpienia zwierząt, płci, struktury społeczeństwa. Najbardziej spodobał mi się tytułowy tekst - "Jak wymyślić heterotopię. Gra towarzyska". Gdyby był dłuższy i bardziej rozbudowany, to mógłby być z całą pewnością współczesną odpowiedzią na książkę ą "Utopia" Thomasa More'a. &nbsp;<br>&nbsp;<br>2. PLIKI PODRÓŻNE - 5/5&nbsp;<br><br>Większość tekstów tutaj to krótkie przemyślenia z podróży - jak zresztą sam tytuł tego opowiadania wskazuje ? "Pliki podróżne" oryginalnie zostały przez autorkę napisane w roku 2009 – kilka lat czekały jednak, aby zachwycić czytelników! Oprócz tego, że szalenie&nbsp;przyjemnie się to wszystko czytało, pragnę wam wyznać, że kilka refleksji niniejsze opowiadanie we mnie wywołało, to właśnie niebezpieczeństwo jakie rodzi obcowanie z Olgą Tokarczuk: nie wiesz, dokąd zaprowadzą was jej słowa, czasem to wyjątkowo kręte labirynty naszej wyobraźni, … &nbsp;<br>&nbsp;<br>3. PSTRĄG W MIGDAŁACH - 2/5&nbsp;<br>Festiwal pretensjonalności jak ja nie lubię czytać takich rzecz! . Jest tu łącznie siedem tekstów; a podobał mi się…. jeden. Był to "Moment niedźwiedzia", który jest bardzo króciutkim artykułem na temat literatury i tego jak niekiedy fikcja zaciera się z prawdą w głowach ludzi! Kilka tekstów było o tematyce przyrodniczo-patriotycznej, co do o mnie nie przemawia szczególnie, nie leży to w obszarze moich zainteresowań. "Znowu zaczynamy przypominać plemię" zapowiadało się nieco lepiej, ponieważ&nbsp;ogólnie traktuje o katastrofie smoleńskiej, a raczej o pewnych reakcjach narodu na ów katastrofę, ze szczególnym uwzględnieniem kościoła oraz telewizji. Niemniej w pewnym momencie autorka zaczyna w bardzo dziwny sposób interpretować mesjanizm przedstawionych w "Dziadach" i choć początkowo byłam zaintrygowana, z uwagi na fakt, że Dziady Adama Mickiewicza wspominam wyjątkowo ciepło, od czasu, gdy w szkolnym przedstawieniu zagrałam główną rolę, to później zgubiłam trop i może nie zrozumiałam przesłania autorki ? &nbsp;</p><p>Najgorszym tekstem jest w moich oczach zdecydowanie "Palec, który wskazuje na Księżyc". Jako osoba interesująca się językoznawstwem i studiująca różne przedmioty językoznawcze, czuję się nim aż personalnie urażona. Jest to bardzo nieudana próbo literacko-poetyckiego streszczenia artykułu z Wikipedii o języku polskim oraz równie nieudana i wręcz idiotyczna próba pokazania, że język polski jest …. seksistowski, dacie wiarę? ? W tym miejscu zwrócę się do autorki: Droga Pani Tokarczuk; to, że słowo "człowiek" jest gramatycznie rodzaju męskiego nie oznacza, że język polski jest seksistowski. Jest wiele pięknych żeńskich odpowiedników, na przykład “istota ludzka”, a to przecież rodzaj żeński ? . Seksizm w języku jest prawdziwym i poważnym problemem, ale nie leży on w tym, że istnieje rodzaj gramatyczny, raczej przejawia się pewnymi zwrotami, których przez grzeczność wobec czytelników tutaj nie użyje, a które zarezerwowana są dla każdej z płci, oczywiście jako kobieta doskonale wiem o czym mowie, niektórym panom wciąż wydaje się seksi, kiedy wołają do mnie “ej niunia”! &nbsp;&nbsp;<br>&nbsp;<br>Koniec końców, daję ocenę 4/5. Może gdyby kolejność rozdziałów/części była odwrócona, to kończąc książkę czytając o maskach zwierząt i życiu w matriksie, już bym była zapomniała o niezrozumiałych przemyśleniach z samego początku ? &nbsp;&nbsp;</p><p>&nbsp;Cenię twórczość Olgi Tokarczuk, ponieważ mam wrażenie, że każda jej książka mnie w jakiś sposób zmienia, czynu lepszym człowiekiem. To wielka wartość literatury pięknej, gdy udajemy się w podróż z autorem na kartach jego powieści i podróż ta zostawia w nas ślad na zawsze. Książkę polecam z całego serca! A co do reakcji na wypowiedzi autorki, to myślę sobie, że niestety większość Polaków nie lubi wszystkiego co wychodzi poza normę, standard i pozory tradycji. Ja lubię patrzeć z różnych punktów widzenia i sięgać poza strefę komfortu, dostrzegać to, czego nie rozumiem i czego się boje. &nbsp;<br>Książka Olgi Tokarczuk to lustro, w którym czytelnik ma okazje dostrzec wszystkie swoje obawy, leki, nadzieje i radość. A to wymaga odwagi: macie ją w sobie? &nbsp;</p>

<p>“Moment Niedźwiedzia”, czyli kolejne, nie pierwsze moje spotkanie z autorka. Książka obudziła we mnie wspomnienia, zacznę więc nietypowo: jeszcze brzdącem będąc trafiłem na spotkanie autorskie Olgi Tokarczuk w jednej z wrocławskich kawiarni. Mocno speszony i może nie wszystko jeszcze rozumiejący z uwagą słuchałem ciepłego głosu autorki otoczonej przez dwóch mężczyzn, którzy wraz z nią występowali w tym quasi-panelu.&nbsp;Nie mam w zwyczaju&nbsp;zbierać autografów autorów na książkach, uważam bowiem to za zbyteczne mazanie mi po egzemplarzu książki, która przecież jest ważna dla czytelnika i bez podpisu, ale wtedy stanąłem w kolejce po autograf i do dziś przechowuję jako wspomnienie intymne w zakamarkach mojej duszy. “Gra na wielu bębenkach” z pewnością też ze względów literackich szybko stała się jedną z moich ulubionych książek Tokarczuk, a do dziś miałem tylko jeden brak w lekturze tej autorki – wspomniany na wstępie - “Moment niedźwiedzia”, do którego podchodziłem nieufnie i z dystansem, jako że moi znajomi, również zaczytani w pani Tokarczuk, sugerowali, że to być może jej najsłabsza książka. Czy słusznie? Przekonałem się i już wam mówię! &nbsp;</p><p>Na tom składa się kilkanaście artykułów powstałych w latach 1997-2011, podzielonych na trzy części - Heterotopie (artykuły “poważniejsze”), pliki podróżne (trochę jak notatki do “Biegunów”) i “Pstrąg w migdałach” (teksty o lokalności i dolnośląskim pograniczu). Z tych trzech najciekawszy w mojej ocenie jest oczywiście “Pstrąg w migdałach”, Tokarczuk płynnie przechodzi bowiem między tekstem informacyjnym a opowiadaniem i uwodzi z rozmachem czytelnika swoją wrażliwością na świat i nieszablonowym jego postrzeganiem. “Pliki podróżne” to różne notatki, teksty raczej krótkie niż długie, z których dowiadujemy się o Tokarczuk-podróżniczce, co jest anegdotycznie ciekawe i trochę umożliwiające podejrzenie pisarki w momentach jej twórczości. Gorzej z tymi “heterotopiami”, gdzie Tokarczuk próbuje przedstawić swoje stanowisko polityczne, czy poglądy na społeczeństwo. To nie są najgłębsze analizy, to dość powierzchowna ocena faktów, ubrana w język i styl, ale nie wnosząca wiele do dyskursu budowania świadomości społecznej w zakresie ważnych dla niej problemów. Trochę szkoda, bo nie mam wątpliwości, że kiedy Tokarczuk siada do opisania swoich pomysłów, to często kupuje nimi ludzi: pamiętny list do Komisji Europejskiej, gdzie wskazywała na dyskryminacje osób związanych ze środowiskiem LGBT. &nbsp;<br>Książka “Moment niedźwiedzia” to idealna pozycja na popołudnie spędzone gdzieś na hamaku z kubkiem herbaty, ma w sobie te MOMENTY za które kochamy twórczość autorki, gdy trafiasz na zdanie, akapit, czasem cala stronę i masz poczucie, że to zostało napisane tylko dla Ciebie, ja tak miałem z tym fragmentem: &nbsp;</p><p>“Jest to dolina w niewysokich górach w Kotlinie Kłodzkiej. Najbliższym grzbietem gór biegnie granica. Deszczowe chmury często zatrzymują się tutaj, dlatego jest wilgotno, a rośliny są bujne. Miejsce to należało do różnych ksiąstewek i państw, ulegało wielu wpływom. Zmieniało nazwy tak samo, jak inne miejsca w tej okolicy. Zamieszkiwali je ludzie, którzy przychodził i odchodzili, Jedni trwali tu dłużej, inni krócej. Mam wrażenie, że wszystko zapisało się tu jak na wielkiej, trawiastej płycie CD. Żadna wielka historia, żadne daty traktatów, zwycięstw i kapitulacji, lecz właśnie tysiące drobnych, małych sprawom, z których składa się życie człowieka.”&nbsp;</p><p>Wydaje mi się, że wielkim nieporozumieniem jest, że ta lektura nie jest tak popularna, jak powinna być w przestrzeni publicznej - dyskurs polskości w kosmopolityzmie i kosmopolityzmu w polskości widoczny w całym dziele to majstersztyk i jedna wielka prowokacja do narodowej debaty w przedmiocie pytania: kim jesteś? &nbsp;</p><p>Tokarczuk rozważa istnienie heterotopii, postrzeganie na przykład zwierząt, a zwłaszcza płci, która jest przedstawiana jako performatywna i określana jako spektrum, co jest zgodne z jedną z postaci, na którą miała wpływ, mam na myśli oczywiście Judith Butler. Mówi o niewypowiedzianym, o tabu, które jest tabu tylko w umysłach niektórych ludzi, tych bardziej ograniczonych - oczywiście to mój komentarz, nie zdanie autorki wyrażone literalnie ? Rozdział dotyczący języka polskiego doskonale eksploruje coś, co z jednym z moich przyjaciół nazwałem "plastycznością" naszego języka. Poddaje też w wątpliwość dychotomię rzeczywistości i fikcji. Właściwie wątpię, by istniało cokolwiek, z czego składa się życie człowieka we współczesnym społeczeństwie (zwłaszcza we współczesnej Polsce), a czego kontemplacji nie wywołałaby ta książka.... jakieś pomysły? &nbsp;</p><p>Jak wyraziła się Tokarczuk w jednym z esejów pt. &nbsp;'Domu dnia, domu nocy': 'Obawiałam się, że rzeczywiście, jak się czasem twierdzi, polska proza jest tak specyficzna, że staje się hermetyczna i nieprzetłumaczalna” co niestety jest prawdą i dotyczy wielu lektur ze względu na 'plastyczność' języka polskiego. 'Moment Niedźwiedzia' sprawia, że czuję się dumna ze swojego pochodzenia, a Ci, który zarzucają Tokarczuk lewackie poglądy i odmawiają z tego tytułu wielkości i geniuszu, a nawet patriotyzmu, to zwykłe szuje ? &nbsp;</p>