Mit, magia, manipulacja i orbis interior. Śląska sztuka nieelitarna

Wiosną 2004 roku zaproponowano mi stworzenie wyjątkowego przewodnika po śląskiej sztuce nieelitarnej. Miał on służyć jako uzupełnienie wystawy, która latem tego roku prezentowana była w Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Inicjatorem przedsięwzięcia, dr Marian G. Gerlich, zależało na przedstawieniu charakterystyki śląskiej sztuki nieelitarnej w szerokim kontekście kulturowo-artystycznym, uwzględniając zarówno aspekty uniwersalne, jak i regionalne. Zadanie to było ambitne, zważywszy na napięte terminy, przez co projekt przypominał nieco kwadraturę koła.

Chciałbym w tym miejscu wyrazić wdzięczność dr. Marianowi G. Gerlichowi, którego inspiracja i wsparcie były kluczowe dla podjęcia się realizacji tej książki. Obecnie, chociaż sama wystawa stała się już częścią przeszłości, książka zyskała własne życie. Otrzymuję sygnały, zarówno z kraju, jak i zagranicy, które wręcz domagają się jej wznowienia i sugerują poszerzenie treści oraz wzbogacenie o materiał ilustracyjny. Pierwsza edycja nie uwzględniała bowiem potrzeby dołączenia ilustracji.

Z racji koncepcji książki, która mieści się na styku antropologii kultury, historii sztuki i regionalizmu, postanowiłem wykorzystać moje archiwum badawcze, aby przedstawić mniej znane ilustracje, różnorodne zarówno pod względem treści, jak i formy. Ilustracje te odsłaniają niezwykłe konteksty kulturowe i subkulturowe oraz metafizyczne fascynacje, które stanowią fundament dla malarstwa, grafiki i rzeźby.