Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt

Drugie wydanie tej innowacyjnej monografii koncentruje się na ekofilozoficznych rozważaniach dotyczących literatury rosyjskiej od połowy XIX do końca XX wieku. To pionierskie dzieło wprowadza temat związany z relacjami człowieka i zwierząt na gruncie literaturoznawstwa, który wcześniej nie był poruszany w rusycystykach zarówno polskich, jak i europejskich. Autorka analizuje podmiotowość zwierząt oraz zagadnienia ekologii i etyki w kontekście oddziaływań człowieka z innymi istotami żywymi, szczególnie poprzez pryzmat moralnej oceny ludzkich działań. W monografii rozważane są kwestie jakości współżycia ludzi i zwierząt utworzone na bazie różnorodnej twórczości literackiej, włączając prozę, poezję oraz publicystykę.

Ta książka, będąca połączeniem literaturoznawstwa, ekofilozofii, etyki środowiskowej i etologii kognitywnej, odnosi się również do takich nauk jak zoosemiotyka czy prawna ochrona zwierząt, próbując umiejscowić się w obrębie tzw. trzeciej kultury. Autorka ukazuje, jak rozwój nauk przyrodniczych, takich jak teoria Darwina, ochrona przyrody czy nowoczesna etologia, wpłynął na zmiany w postrzeganiu relacji człowieka ze zwierzętami. Kontekst historyczny, obejmujący wydarzenia takie jak druga wojna światowa czy refleksje nad prawami człowieka i zwierząt, oraz późniejsze rozważania z zakresu bioetyki i etyki ochrony zwierząt, stanowią główną oś rozważań tej pracy.

Książka jest skierowana do osób zainteresowanych dobrostanem zwierząt oraz ich podmiotowością. Tematy takie jak wegetarianizm, gatunkizm, biocentryzm, a także różne sytuacje życiowe, w których losy ludzi i zwierząt się przeplatają (jak wojna, gułag czy klęska głodu), są tutaj szeroko omawiane. Jednak nie jest to łatwa lektura, gdyż podejmuje trudne tematy dotyczące okrucieństwa wobec zwierząt, co ma na celu wzbudzenie refleksji nad naszą ludzką (lub nie-ludzką) naturą.

Interpretowane utwory w monografii demaskują rozmaite, często antropocentryczne podejścia do zwierząt. Książka stawia rosyjskich autorów w nowym świetle, jako obrońców zwierząt, sprzeciwiających się nieetycznym postawom społecznym, czego doskonałym przykładem są prace takich pisarzy jak F. Dostojewski, L. Tołstoj, czy S. Jesienin. Praca staje się również przewodnikiem po mniej znanych twórcach miłośnikach zwierząt. Podjęte przez autorkę rozważania są zgodne z posthumanistycznym podejściem, które podważa tradycyjną supremację człowieka, promując ochronę gatunków i studia nad relacjami międzygatunkowymi. Celem książki jest zachęcenie do rozwijania studiów nad tym obszarem w Polsce, co na Zachodzie jest już odrębną dyscypliną akademicką.