Ławnicy jako forma udziału czynnika społecznego w polskim procesie karnym

Autor bada rolę ławników, jako przedstawicieli czynnika społecznego, w składach sądu w polskim procesie karnym. Analiza wychodzi poza czysto normatywną perspektywę karnoprocesową, uwzględniając także historyczne, ustrojowe i aksjologiczne aspekty. Omówiona została ewolucja przepisów dotyczących udziału społeczeństwa w sądzeniu, zaczynając od II Rzeczypospolitej, poprzez okres PRL, aż do zmian wprowadzonych po 1997 roku. Szczególny nacisk położono na ustrojowe kwestie związane ze statusem ławników, metody ich nominowania oraz ich rolę prawną. Przyglądając się udziałowi ławników w poszczególnych składach orzekających, autor podkreśla nowatorski sposób kompozycji sądu, który powinien obejmować zasadę kolegialności i uczestnictwa społecznego w wymiarze sprawiedliwości.

Autor argumentuje, że kolegialność w procesie karnym jest bardziej demokratyczna i sprzyja wielopłaszczyznowej ocenie sprawy. Podnosi to autorytet i wiarygodność decyzji sądowych, wzmacniając niezawisłość sądów, umożliwiając różnorodne oceny oraz ograniczając wpływ subiektywnych cech sędziów na wyroki. Udział ławników wnosi również praktyczne doświadczenie i różnorodną perspektywę, zwiększając społeczną akceptację wydawanych decyzji i kontrolę społeczną nad profesjonalnymi sędziami.