Kultura wizualna w Polsce. Fragmenty

Polska kultura wizualna, choć bogata i złożona, pozostaje często niedoceniona i mało rozpoznana. Historycznie obraz ustępuje miejsca słowu, a refleksje teoretyczne na jego temat są rzadkie. Wiadomość o umiejętnościach wizualnych Polaków nie jest zbyt pozytywna, gdyż ich praktyki uznawane są często za przejaw estetycznego ubóstwa, przesytu lub monotonii. Dwutomowy zbiór obejmuje (1) teksty i obrazy źródłowe, przybierające formę od Abramowskiego i Hansena po Rydet i Leśmiana, wzbogacone komentarzami oraz (2) unikalne artykuły dotyczące praktyk widzenia - od obrazów i widowni po bilbordy i melodramat, od Pałacu Kultury i Nauki po podróbki. To podejście ma na celu przezwyciężenie istniejących stereotypów, nie tyle przez przywracanie do życia zapomnianych dzieł sztuki, co przez podkreślanie złożoności i wielowymiarowości polskiej kultury wizualnej, która miesza różnorodne rejestry, gatunki oraz media.

Zamiast narzekać na rzekome braki w wizualnej percepcji Polaków, twórcy tych tomów starają się skonstruować spójną wizję teorii wizualnych praktyk w Polsce współczesnej. Przedmiotem ich badań były zasoby i potencjał refleksji nad widzeniem, koncentrujące się głównie na XX wieku, ale osadzone również w kontekście XIX-wiecznych tekstów i działań artystycznych. Dyskusja ta zanurza się w języku badań nad kulturą wizualną, a jednocześnie odnosi się do problemów aktualnej polskiej rzeczywistości kulturowej.

Odwołując się do metodologii archeologicznej, autorzy zakładają, że analiza historyczno-kulturowa może prowadzić do świeżego spojrzenia na współczesność. Badania te skupiają się na sposobach postrzegania i obrazu w Polsce, eksplorują, jak te zagadnienia były tematami artystycznych rozważań, oraz jakie miejsce mają w codziennych praktykach. Przeszłe obrazy i idee wizualne stają się kluczami do zrozumienia obecnych form i praktyk kulturowych.