Świerszcz za kominem

W ostatnim czasie sięgnąłem po twórczość Charlesa Dickensa, tym razem wybierając utwór brytyjskiego pisarza pod tytułem „Świerszcz za kominem”. Oczekiwałam opowieści utrzymanej w podobnym klimacie co „Opowieść wigilijna”. W końcu brytyjski pisarz to mistrz przedstawiania dziewiętnastowiecznej Anglii w mocno zimowej scenerii. Ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu, tym razem Charles Dickens unika wątków świątecznych, choć padający w Londynie śnieg w czasie opisywanych wydarzeń może budzić nieco mylące wrażenie. Jest zatem zima i choć nie ma akurat świąt Bożego Narodzenia, to mieszkańcy Londynu pragną się ogrzać i znaleźć odrobinę życzliwości w oczach innych. Wśród nich jest czwórka bohaterów utworu brytyjskiego pisarza! ?

Charles Dickens trzyma formę z innych dzieł, które miałam okazję czytać, i w niepowtarzalnym stylu oddaje nastrój przemian społeczno-politycznych, jakie dokonały się w Anglii w XIX wieku. W powieści „Świerszcz za kominem” brytyjski pisarz skupia się na życiu zwykłych ludzi, ukazując ich walkę z wyzwaniami dnia codziennego oraz opisując bardzo plastycznie różnice między konkretnymi klasami społecznymi. Ta problematyka sprawia, że pisarz określany jest jako „głos sumienia” ówczesnego społeczeństwa brytyjskiego, co bywa zaletą i wadą twórczości Charlesa Dickensa. Brytyjski autor wyraźnie podchodzi do ferowania wyroków moralnych w sposób zero-jedynkowy, co obecnie może prowokować pytania o sens tak bezwzględnego podziału na dobro i zło. Jednocześnie warto pamiętać, że sam Charles Dickens nie był aniołem, i w żadnym stopniu nie można powiedzieć, aby autor powieści „Świerszcz za kominem” prowadził się niczym święty Franciszek z Asyżu. Świat literatury kocha łobuzów, zwłaszcza jeśli Ci operują w mistrzowskim stylu słowem pisanym. Co tym razem ma do powiedzenia Charles Dickens o naturze człowieka w utworze „Świerszcz za kominem”?

Akcja powieści „Świerszcz za kominem” rozgrywa się w XIX wiecznej Anglii, gdzie poznajemy dwoje głównych bohaterów: młodziutką panią Peerybingle oraz jej o wiele starszego męża Johna. Głęboka i szczerą miłość tej dwójki wystawia na próbę szereg nieoczekiwanych zdarzeń. Charles Dickens mógłby śmiało tworzyć poradniki „Dlaczego nie warto wychodzić za mąż/żenić się”. Powieść „Świerszcz za kominem” nie jest pierwszą w dorobku brytyjskiego autora, którą miałem przyjemność przeczytać, i zauważyłem pewną osobliwą manierę u brytyjskiego pisarza. Ukazywanie trudności, jakie wiążą się ze wspólnym życiem, często nabiera formy niemal naturalistycznej, przez co opisy przeżyć wewnętrznych bohaterów nie raz przypominają potencjalną mowę rozwodową. Wątpliwości i refleksje nad wyborami z przeszłości to stały element krajobrazu powieści Charlesa Dickensa. Być może wpływ na taką, a nie inną narrację prezentowaną przez brytyjskiego pisarza ma fakt, że choć żona Catherine wydała na świat dziesięcioro dzieci, to jednak małżeństwo nie przetrwało próby czasu.

Z drugiej strony, w powieści „Świerszcz za kominem” czytelnicy mają okazję poznać również Kaleba Plummera, ubogiego ojca, który z miłości do niewidomej córki Berty przedstawia dziewczynie świat w oczywiście podkolorowanych barwach. Gdy młoda dama odkrywa prawdę, życie tych dwójki zmienia się na zawsze. Przyznaję, były momenty, kiedy czułem się absolutnie poruszony w środku relacją ojca z córką. Charles Dickens jako głowa wielodzietnej rodziny miał szansę przekonać się, jak ważnym jest otoczenie opieką dzieci i stworzenie im warunków do szczęśliwego życia. Mimo to, opis relacji pana Plummera z córką wydał mi się jednym z piękniejszych literackich przeżyć trwającego miesiąca. Dla porządku dodam, że w kwietniu przeczytałem już 4 książki, zatem konkurencja dla utworu „Świerszcz za kominem” była niemała! ?

Warto dodać, że powieść „Świerszcz za kominem” Charlesa Dickensa znakomicie pokazuje, że wartości przedstawione w XIX wiecznym Londynie pozostają aktualne również dla ludzi żyjących w kolejnych dekadach. Jak wspomniałem wyżej, poruszające jest ukazanie skomplikowanej relacji między ojcem a niewidomą córką, co z kolei skłania do refleksji nad naturą kłamstwa i oszustwa w życiu codziennym każdego z nas. Czy zawsze należy potępiać kłamstwo, czy może w niektórych sytuacjach znajduje ono usprawiedliwienie? Ta problematyka nabiera głębi w kontekście relacji ojca i córki, którzy mierzą się z trudnościami wynikającymi z różnic społecznych i przeciwności losu. Tym samym „Świerszcz za kominem” to powieść, która angażuje czytelnika od pierwszych stron dzięki szalenie emocjonalnej narracji, wiarygodnym postaciom oraz odwołaniom się do najważniejszych wartości w życiu każdego człowieka. Lektura utworu sprawia, że z ciekawością śledziłem losy bohaterów, którzy mam wrażenie, zostali w mojej głowie na dłużej, nawet po zamknięciu książki.

Polecam „Świerszcz za kominem” wydany nakładem wydawnictwa Psychoskok. Nieco ponad sto stron znakomitej brytyjskiej literatury skutecznie rozpala wyobraźnię i pozwala oczami bohaterów zobaczyć świat XIX wiecznego Londynu ze wszystkimi jego wadami i zaletami.