Kolektywy teatralne, artystyczne i badawcze

Jan Lauwers, tworząc unikalną atmosferę pracy w swoim zespole, sformułował pojęcie "Needlapb". Łączy ono koncepcję potrzeby eksperymentowania i przekraczania granic, jak w laboratorium, z pragnieniem intymności i troski. Ta koncepcja rozwinęła się przez lata, odnosząc się do pierwotnego impulsu, który zdefiniował jego teatr: potrzebuję towarzystwa! Krytycy zauważają, że członkowie Needcompany są wybierani przez Lauwersa z wielką rozwagą i emocjonalnym zaangażowaniem, co podkreśla, że reżyser musi darzyć ich sympatią, aby mogło dojść do wspólnego tworzenia. Mimo że czasem opisuje się Needcompany jako idealny kolektyw, struktura zespołu z wyraźnie wyznaczoną rolą lidera oznacza, że kolektywizm raczej opisuje sposób działania - integrację artystów z różnorodnych dziedzin oraz operowanie w ramach systemu grantów. Te elementy inspirują nas do refleksji nad współczesnymi kolektywami twórczymi.

Zachęcamy do przemyśleń nad pojęciem "kolektywności" w teatrze oraz w innych działaniach artystycznych i badawczych. Choć słownikowo kolektyw to po prostu zespół, intuituicyjnie czujemy, że to coś więcej. Kolektywy, po okresie zapomnienia, powróciły jako alternatywa dla tradycyjnych struktur, być może w sprzeciwie wobec nich. Polskie zespoły teatralne, których historia warto się przyjrzeć, różnią się podejściem do instytucjonalizacji i organizacji pracy. Ważne jest także, jak kolektywy działające w ramach instytucji mogą wpływać na ich transformację. Istotną rolę odgrywa ocena efektów działalności kolektywów, zarówno w teatrze, jak i w innych sektorach. Refleksja nad przyczynami ich powstawania wskazuje na dążenie do stworzenia nowego rodzaju środowiska pracy – bardziej przyjaznego i twórczo wolnego.