Jan Strelau. Poza czasem

Życie człowieka rozwija się w czasie - ale pasja, chęć poznania i dociekliwość badawcza pozostają poza czasem.

Poza czasem jest również ambicja, siła woli i system wartości. Oczywiście nie są one niezmienne, często ujawniają się w odpowiedzi na rozmaite wyzwania, dzięki którym człowiek może się przekonać, jaki jest naprawdę.

Zapraszamy do niezwykłej rozmowy z profesorem Janem Strelauem - nestorem polskiej psychologii i światowej rangi badaczem temperamentu, zapalonym narciarzem i niestrudzonym podróżnikiem - o życiu, pracy, rodzinie i podróżach, a także o tym wszystkim, co było dla niego trudne, radosne lub fascynujące, nie tylko w badaniach, ale też w codzienności.

Prof. dr hab. Jan Strelau

Urodził się w 1931 r. w Gdańsku. Podjął studia filozoficzne w 1951 r. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a po dwu latach przeniósł się do Warszawy, gdzie w latach 1953-1958 studiował psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę na macierzystym wydziale jako asystent. Stopień doktorski uzyskał w 1963 r. , zaś pięć lat później - habilitację na podstawie monografii Temperament i typ układu nerwowego. Tytuł i stanowisko profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1976 r., zaś w 1979 r. powołany został na stanowisko dyrektora Instytutu Psychologii, którym kierował do 1981 r. W 1982 r. uzyskał tytuł i stanowisko profesora zwyczajnego w Uniwersytecie Warszawskim.

Członek rzeczywisty PAN, członek Akademii Europejskiej (Academia Europaea) i członek korespondent Fińskiej Akademii Nauk. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego oraz Państwowego Uniwersytetu Nauk Humanistycznych w Moskwie. Należy do wielu międzynarodowych towarzystw naukowych, w latach 1996 - 2000 był m. in. wice-przewodniczącym Międzynarodowej Unii Nauk Psychologicznych.

Jest pionierem badań w zakresie psychologii różnic indywidualnych w Polsce i twórcą regulacyjnej teorii temperamentu. Opublikował około 200 prac, w tym 31 książek, których jest autorem, współautorem lub redaktorem naukowym. Do najbardziej znaczących należą monografie: Temperament, Activity, Personality (1983, Academic Press przekład polski - PWN, 1985) oraz Temperament: A Psychological Perspective (1998, Plenum Press przekład polski pt. Psychologia temperamentu, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998). Jest także redaktorem naukowym i współautorem 3-tomowego podręcznika: Psychologia: podręcznik akademicki (Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000). Za swoją działalność był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał m.in. nagrodę Fundacji Humboldta (1990) i Towarzystwa Maxa Plancka (1992) za wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad osobowością oraz nagrodę "New Europe Prize 1997" za osiągnięcia w zakresie kształcenia akademickiego i badań naukowych, ufundowaną przez sześć instytutów badań zaawansowanych - Standford, Princeton, Chapel Hill, Berlin, Uppsala i Wassenaar.