Gdyby cała Afryka...

Z twórczością Ryszarda Kapuścińskiego spotkałem się po raz pierwszy na wykładzie ze stosunków międzynarodowych, intrygujące, że człowiek który słynął z przytaczania czytelnikowi codzienności zwykłych ludzi gdzieś na końcu świata, jest przywoływany przez autorytety w zakresie stosunków międzynarodowych: wiedza Kapuścińskiego na temat mieszkańców Afryki dalece jednak wykracza poza reporterski charakter jego twórczości, całościowo rysując różnice między kulturą świata Zachodniego, a Afryką, i jej własnym poszukiwaniem tożsamości w zmieniającym się świecie połowy ubiegłego wieku.

Zdaniem autora, niemożliwością jest wprowadzenie w Afryce socjalizmu, ponieważ w jego ocenie, nie ma tam dość siły roboczej, którą można by zorganizować w związki zawodowe, stojące na czele przestrzegania praw zatrudnionych. Wyklucza również kapitalizm, tłumacząc niemożność jego wprowadzenia brakiem bogatej burżuazji, skupionej na akumulacji kapitału, jego ochronie i reinwestycji. Zwraca uwagę sposób w jaki Kapuściński o tym pisze: bez zbędnych ozdobników, gradacji dokonanej w ramach przyjętej aksjologii, tak chętnie wykorzystywanej przez ludzi kultury zachodniej, nierzadko mających swoje partykularne interesy na obszarze samej Afryki. Jako przykład można podać opis, gdzie Kapuściński zwraca uwagę, iż kapitał zagraniczny zaczął organizować państwa w państwach, które trzymają je w ryzach za pomocą kapitału i długu, a eksploatacja zasobów naturalnych nie jest prerogatywą tych, którzy są właścicielami tych zasobów, ponieważ nie mają technologii, pieniędzy i specjalistów potrzebnych do ich wydobycia, handlu i przekształcenia. Jeśli państwo znacjonalizuje swoje zasoby, WTO stanie na przeszkodzie ich sprzedaży. A w Afryce nie ma wystarczającego rynku wewnętrznego dla tych towarów. Taka komparatystyka nie tyle stanowi próbę wyjaśnienia problemów Afryki, co ma rzucić na Czarny Ląd nowe światło, jako obszaru wolnego od przyjętych w świecie standardów. Kapuściński twierdzi, że istnieje możliwe rozwiązanie dla Afryki, które wykracza poza kapitalizm i socjalizm, to znaczy trzecia droga afrykańska, która może powstać jako wyraz wielopostaciowego społeczeństwa, które ją zamieszkuje, jako wyraz ich kultury, a nie z narzucenia kultury zachodniej. Trudno uznać, że dziś ziścił się sen o trzeciej drodze dla Afryki, zwłaszcza w obliczu intensywnej pomocy jaka płynie do krajów afrykańskich ze strony Chin, nie tylko w zakresie inwestycji, ale również pomocy obliczonej na dostawy szczepionek, tematu aktualnego jak nigdy przez pandemie Covida.

Szalenie cenię autora za jego wiarygodność, umiejętność przedstawienia faktów i poddania ich ocenie przez samego czytelnika, bez konieczności narzucania określonej, poprawnej narracji. Fakt, iż książka powstała ponad pół wieku temu niczego nie zmienia w zakresie jej aktualności, sprawia za to, że poznajemy los człowieka w tym fascynującym świecie, rozdartym między miejscowych watażków sprawujących władzę za pomocą siły, a zwykłym człowiekiem, który często nie zna nawet ich imion, a który czuje ze konieczność podporządkowania się to cena jaką. płaci za życie. Polecam wszystkim ciekawskim świata, Afryka opisywana przez Kapuścińskiego wydaje się bliższa, a przy tym tajemnicza i pełna skrajności.

Jako młody chłopak marzyłem o wielkich wyprawach, dzikich podróżach, potworach, smokach i pięknych księżniczkach. Dziś jestem pracownikiem administracji państwowej, a rutynę dnia codziennego lubię sobie urozmaicić prozą Ryszarda Kapuścińskiego: człowieka, którego życiorys swobodnie mógłby zostać przeniesiony na duży ekran i przyciągnąć rzesze fanów!

“Gdyby nie Afryka” to książka bez wątpienia wyjątkowa i ciekawa, niełatwa jednak w odbiorze z uwagi na dynamikę opisywanych wydarzeń, tak odległych od dnia naszej bieżącej codzienności. Dość powiedzieć, że tłem dla przedstawionych w książce wydarzeń to przełom połowy ubiegłego wieku - to czas wielkiego niepokoju i jeszcze większych nadziei dla narodów Afryki. To również czas wielkich przemian geopolitycznych, związanych ze zmianą granic między państwami, przymusowymi przesiedleniami, poszukiwaniem tożsamości przez wielkie narody i małe plemiona, gdzie granice między jednymi i drugimi na kontynencie Afrykańskim często miały jedynie charakter umowny.

Świat opisany w książce mimo iż odległy i zgoła różny od tego który znamy, jawi się jako ciekawy i porywający, przede wszystkim za sprawą autora, który wchodzi w rolę przewodnika, tłumaczy osobliwości kontynentu Afryki u progu jej walki o wolność. Trudno oprzeć się wrażeniu, że geneza konfliktów pomiędzy plemionami, osobliwości świata Czarnego kontynentu czy złożoność kultur i wierzeń ludzi go zamieszkujących jest aktualna również dzisiaj, i jest to bez wątpienia smutna konstatacja, ponieważ stanowi świadectwo braku postępu i zapomnienia, jakiemu świat kultury zachodniej poddał Afrykę. Kapuściński z rozmachem opisuje przewroty wojskowe, których był świadkiem, relacjonując je z pewnej odległości, mimo iż sam często był naocznym świadkiem przedstawionych wydarzeń, taka narracja zachowuje jednak dystans potrzebny do tworzenia reportaży, a te Kapuściński pisał fantastycznie, czego dowodem są liczne nagrody w dorobku pisarza.

“Gdyby nie Afryka…” to tytuł książki, którego zakończenie autor celowo zostawił otwartym: każdy uważny czytelnik sięgający po twórczość Kapuścińskiego, wcześniej czy później udzieli swojej własnej odpowiedzi, nie sposób bowiem przejść obojętnie wobec świata, który Kapuściński opisuje z rozmachem w swoich innych reportażach z podróży po Czarnym Lądzie: “Heban” czy “Cesarz” wspaniale uzupełniają wiedzę wszystkich ciekawskich o Afryce. Polecam, spotkania z twórczością Kapuścińskiego pozostawiają w człowieku ślad, otwierają oczy, stawiają trudne pytania, a przy tym świat w nich przedstawiony wydaje się wyjątkowo prawdziwy, głównie za sprawą niezwykłej wręcz wprawy autora w opisach losów zwykłych ludzi, bohaterów swoich reportaży.

Z twórczością Ryszarda Kapuścińskiego spotkałem się po raz pierwszy na wykładzie ze stosunków międzynarodowych, intrygujące, że człowiek który słynął z przytaczania czytelnikowi codzienności zwykłych ludzi gdzieś na końcu świata, jest przywoływany przez autorytety w zakresie stosunków międzynarodowych: wiedza Kapuścińskiego na temat mieszkańców Afryki dalece jednak wykracza poza reporterski charakter jego twórczości, całościowo rysując różnice między kulturą świata Zachodniego, a Afryką, i jej własnym poszukiwaniem tożsamości w zmieniającym się świecie połowy ubiegłego wieku.

Zdaniem autora, niemożliwością jest wprowadzenie w Afryce socjalizmu, ponieważ w jego ocenie, nie ma tam dość siły roboczej, którą można by zorganizować w związki zawodowe, stojące na czele przestrzegania praw zatrudnionych. Wyklucza również kapitalizm, tłumacząc niemożność jego wprowadzenia brakiem bogatej burżuazji, skupionej na akumulacji kapitału, jego ochronie i reinwestycji. Zwraca uwagę sposób w jaki Kapuściński o tym pisze: bez zbędnych ozdobników, gradacji dokonanej w ramach przyjętej aksjologii, tak chętnie wykorzystywanej przez ludzi kultury zachodniej, nierzadko mających swoje partykularne interesy na obszarze samej Afryki. Jako przykład można podać opis, gdzie Kapuściński zwraca uwagę, iż kapitał zagraniczny zaczął organizować państwa w państwach, które trzymają je w ryzach za pomocą kapitału i długu, a eksploatacja zasobów naturalnych nie jest prerogatywą tych, którzy są właścicielami tych zasobów, ponieważ nie mają technologii, pieniędzy i specjalistów potrzebnych do ich wydobycia, handlu i przekształcenia. Jeśli państwo znacjonalizuje swoje zasoby, WTO stanie na przeszkodzie ich sprzedaży. A w Afryce nie ma wystarczającego rynku wewnętrznego dla tych towarów. Taka komparatystyka nie tyle stanowi próbę wyjaśnienia problemów Afryki, co ma rzucić na Czarny Ląd nowe światło, jako obszaru wolnego od przyjętych w świecie standardów. Kapuściński twierdzi, że istnieje możliwe rozwiązanie dla Afryki, które wykracza poza kapitalizm i socjalizm, to znaczy trzecia droga afrykańska, która może powstać jako wyraz wielopostaciowego społeczeństwa, które ją zamieszkuje, jako wyraz ich kultury, a nie z narzucenia kultury zachodniej. Trudno uznać, że dziś ziścił się sen o trzeciej drodze dla Afryki, zwłaszcza w obliczu intensywnej pomocy jaka płynie do krajów afrykańskich ze strony Chin, nie tylko w zakresie inwestycji, ale również pomocy obliczonej na dostawy szczepionek, tematu aktualnego jak nigdy przez pandemie Covida.

Szalenie cenię autora za jego wiarygodność, umiejętność przedstawienia faktów i poddania ich ocenie przez samego czytelnika, bez konieczności narzucania określonej, poprawnej narracji. Fakt, iż książka powstała ponad pół wieku temu niczego nie zmienia w zakresie jej aktualności, sprawia za to, że poznajemy los człowieka w tym fascynującym świecie, rozdartym między miejscowych watażków sprawujących władzę za pomocą siły, a zwykłym człowiekiem, który często nie zna nawet ich imion, a który czuje ze konieczność podporządkowania się to cena jaką. płaci za życie. Polecam wszystkim ciekawskim świata, Afryka opisywana przez Kapuścińskiego wydaje się bliższa, a przy tym tajemnicza i pełna skrajności.

Jako młody chłopak marzyłem o wielkich wyprawach, dzikich podróżach, potworach, smokach i pięknych księżniczkach. Dziś jestem pracownikiem administracji państwowej, a rutynę dnia codziennego lubię sobie urozmaicić prozą Ryszarda Kapuścińskiego: człowieka, którego życiorys swobodnie mógłby zostać przeniesiony na duży ekran i przyciągnąć rzesze fanów!

“Gdyby nie Afryka” to książka bez wątpienia wyjątkowa i ciekawa, niełatwa jednak w odbiorze z uwagi na dynamikę opisywanych wydarzeń, tak odległych od dnia naszej bieżącej codzienności. Dość powiedzieć, że tłem dla przedstawionych w książce wydarzeń to przełom połowy ubiegłego wieku - to czas wielkiego niepokoju i jeszcze większych nadziei dla narodów Afryki. To również czas wielkich przemian geopolitycznych, związanych ze zmianą granic między państwami, przymusowymi przesiedleniami, poszukiwaniem tożsamości przez wielkie narody i małe plemiona, gdzie granice między jednymi i drugimi na kontynencie Afrykańskim często miały jedynie charakter umowny.

Świat opisany w książce mimo iż odległy i zgoła różny od tego który znamy, jawi się jako ciekawy i porywający, przede wszystkim za sprawą autora, który wchodzi w rolę przewodnika, tłumaczy osobliwości kontynentu Afryki u progu jej walki o wolność. Trudno oprzeć się wrażeniu, że geneza konfliktów pomiędzy plemionami, osobliwości świata Czarnego kontynentu czy złożoność kultur i wierzeń ludzi go zamieszkujących jest aktualna również dzisiaj, i jest to bez wątpienia smutna konstatacja, ponieważ stanowi świadectwo braku postępu i zapomnienia, jakiemu świat kultury zachodniej poddał Afrykę. Kapuściński z rozmachem opisuje przewroty wojskowe, których był świadkiem, relacjonując je z pewnej odległości, mimo iż sam często był naocznym świadkiem przedstawionych wydarzeń, taka narracja zachowuje jednak dystans potrzebny do tworzenia reportaży, a te Kapuściński pisał fantastycznie, czego dowodem są liczne nagrody w dorobku pisarza.

“Gdyby nie Afryka…” to tytuł książki, którego zakończenie autor celowo zostawił otwartym: każdy uważny czytelnik sięgający po twórczość Kapuścińskiego, wcześniej czy później udzieli swojej własnej odpowiedzi, nie sposób bowiem przejść obojętnie wobec świata, który Kapuściński opisuje z rozmachem w swoich innych reportażach z podróży po Czarnym Lądzie: “Heban” czy “Cesarz” wspaniale uzupełniają wiedzę wszystkich ciekawskich o Afryce. Polecam, spotkania z twórczością Kapuścińskiego pozostawiają w człowieku ślad, otwierają oczy, stawiają trudne pytania, a przy tym świat w nich przedstawiony wydaje się wyjątkowo prawdziwy, głównie za sprawą niezwykłej wręcz wprawy autora w opisach losów zwykłych ludzi, bohaterów swoich reportaży.