Fantazje, zboczenia, ekstrawagancje

Tom ten zbiera refleksje dotyczące różnych form odmienności od uznanej, powszechnie akceptowanej rzeczywistości, w której często brakuje miejsca dla zjawisk z pogranicza, takich jak fantazje, zboczenia i ekstrawagancja. Choć fantazje i ekstrawagancja mogą być postrzegane jako atrakcyjne elementy, stanowiące przeciwwagę dla ustalonego porządku, to zboczenia już same w sobie wywołują często negatywne skojarzenia. W tym kontekście są one jednak rozpatrywane jako odchylenia czy wyłamanie się z tzw. normalności, niekoniecznie powiązane z dewiacjami seksualnymi.

W dzisiejszym, zróżnicowanym świecie jednoznaczne określenie norm można uznać za trudne, mimo że pewne zjawiska wyraźnie wpisują się w kategorie fantazyjności, odstępstwa czy ekstrawagancji. Jak zauważa Michel Foucault, ustanowienie w dyskursie konkretnego kodeksu normalności jednocześnie definiuje to, co nienormalne. Sztuka odgrywa tu szczególną rolę, podważając lub nawet ośmieszając te ramy. Jean Dubuffet, broniąc sztuki marginesu, w sposób błyskotliwy kwestionował istnienie "normalnego" człowieka, wskazując na to, że proces twórczy, ze swoim ekstremalnym napięciem i towarzyszącą mu gorączką, nigdy nie może być normalny. Sztuka, jego zdaniem, powinna być w pełni oryginalna i zaskakująca, a zarzuty dotyczące jej szokującego charakteru pozbawione są sensu. Każde rzeczywiście kreatywne dzieło, bez względu na miejsce powstania, jest z natury rzeczy patologiczne.