Czeczenia Rok III

Czeczenia została włączona do carskiej Rosji w połowie XIX wieku. Trwający od wielu dekad podbój regionów Kaukazu przyniósł mieszkańcom tego regionu krwawy konflikt podsycany lokalnymi sporami o często wielowiekowej tradycji. Muzułmańscy Czeczeni nie uznali zwierzchnictwa władzy na Kremlu i przez niemal cały XX wiek walczyli o wolność i suwerenność. Józef Stalin w 1944 roku wydał rozkaz w sprawie deportacji całej ludności zamieszkującej północ Kaukazu w kierunku kazachskich stepów i mroźnych krain północnej Syberii. Czeczeni powrócili do swojej ojczyzny dopiero w 1957 roku. Nowo powstała Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna SRR zamieszkiwana była wówczas przez liczną kolonię rosyjskich osadników. Lata konfliktów między Rosją a czeczeńskimi separatystami miały zakończyć się na początku lat 90. XX wieku. Pierwszy prezydent Republiki Czeczeni, Dżochar Dudajew, ogłosił niepodległość narodu czeczeńskiego. W odpowiedzi na ruch niepodległościowo-wyzwoleńczy Czeczenów, ówczesny prezydent Federacji Rosyjskiej, Borys Jelcyn, wprowadził stan wyjątkowy w stolicy Czeczenii - Groznym. Świat nie uznał nowego kraju na mapie świata. W 1994 roku rozpoczął się kolejny krwawy konflikt między regularną armią rosyjską a czeczeńskimi bojownikami, który z różną intensywnością trwał do 2009 roku.

Jonathan Littell w reportażu „Czeczenia Rok III” przedstawia zapis kilkunastodniowej podróży do Czeczenii w 2009 roku. Autor opisuje relacje z miejsc walk, ilustruje codzienne życie mieszkańców Czeczeni oraz daje świadectwo ich walki o przetrwanie w regionie pogrzebanym od wieków w krwawych i brutalnych konfliktach zbrojnych. Francuski publicysta analizuje polityczne, kulturowe oraz społeczne tło wojen w regionie Kaukazu, skupiając się na ludziach, którzy zmuszeni do ucieczki z domów odnajdywali schronienie w rosyjskich obozach dla uchodźców. Jonathan Littell nie ucieka od tematów kontrowersyjnych jak tortury i zbrodnie wojenne, handel ludźmi i czystki etniczne stosowane przez rosyjską armię wobec rdzennej ludności Kaukazu. „Czeczenia Rok III”, jak podkreślał Jonathan Littell w komentarzu do książki, to bardzo osobisty reportaż obrazujący wojnę w Czeczenii z perspektywy człowieka szeroko rozumianego Zachodu, pragnącego jednocześnie zrozumieć skomplikowaną mozaikę wierzeń, tradycji, różnic kulturowych i etnicznych związanych z mieszkańcami Kaukazu. Reportaż stanowi również próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu obecność rosyjskiej armii w regionie przyczynia się do jego destabilizacji.

Jonathan Littell - amerykański pisarz i dziennikarz, urodzony w Nowym Jorku w 1967 roku. Studiował historię i literaturę na Yale i Princeton University. Pracował jako dziennikarz wojenny dla różnych gazet, w tym dla francuskiego Le Monde. W swojej twórczości porusza tematy takie jak wojna, przemoc i cierpienie ludności cywilnej na terenach objętych działaniami zbrojnymi.