Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420

Georges Duby, znany z głębokich badań dotyczących historii życia prywatnego oraz powiązany z kręgiem czasopisma "Annales", w swojej książce bada społeczno-kulturowe uwarunkowania twórczości artystycznej. W przeciwieństwie do historyków rygorystycznie badawczych, nie koncentruje się on na historii jako wyniku świadomego działania człowieka, lecz na tym, jak twórcza działalność ludzi kształtowana jest przez istniejące struktury społeczne. Dzieło podzielone jest na trzy główne części, które skupiają się na klasztorze, katedrze i pałacu.

Okres "katedr" obejmuje lata 980-1420, czyli czas umiarkowanego apogeum feudalizmu, kiedy to wpływowi feudałowie zaczęli patronować budowie majestatycznych katedr — kluczowych pomników epoki średniowiecza. Katedry stały się symbolem transformacji od prywatnej wiary wyrażanej w klasztorach, poprzez ogromne, publiczne dzieła sakralne, aż po udostępnienie sztuki na dworach królewskich, co przyczyniło się do jej stopniowej sekularyzacji. Duby pokazuje, że sztuka w epoce katedr była postrzegana zupełnie inaczej niż dzisiaj, traktowana jako ofiara składana Bogu, pełna magicznego znaczenia, a nie jako dziedzina estetyki. Wraz z odzyskaniem pełni władzy przez królów i cesarzy, sztuka zaczęła przybierać formy znacznie bliższe naszym współczesnym pojęciom.

Książka Duby'ego z 1976 roku nadal fascynuje świeżością spojrzenia na średniowiecze — epokę, której wpływ na formowanie nowoczesności zaczynamy coraz lepiej dostrzegać.