Ćwiczenia z podziwu

Emil Cioran, żyjący w latach 1911-1995, to wybitny rumuńsko-francuski filozof, znany z mizantropicznego i sceptycznego spojrzenia na świat, a jednak ceniący życie za jego rzekomą bezcelowość. W tej książce wyraża swoje uznanie dla twórczości autorów, którzy mieli wpływ na jego intelektualny rozwój. Zawarte tutaj eseje i krótkie portrety twórców były pisane przez niemal trzy dekady, aż w końcu zostały opublikowane wspólnie w 1986 roku. Tom składa się z czternastu esejów na temat innych autorów oraz dwóch, które skupiają się na samym Cioranie.

Wśród omawianych postaci znajdują się tacy pisarze jak De Maistre, Valéry, Beckett, Saint-John Perse, Eliade, Caillois, oraz Borges. Każda z tych postaci staje się pretekstem do refleksji, gdyż dla kogoś o tak sceptycznym usposobieniu jak Cioran, podziw wobec innych nie przychodzi łatwo. Książka ta nie jest monografią tych twórców, lecz raczej polem do wyrażania własnych myśli, na przykład sceptycyzmu wobec tezy, że dobro jest najwyższym atrybutem boskości.

W analizie De Maistre'a, Cioran konkluduje, że myśl jego idola pozostaje żywa tylko wtedy, gdy budzi w nas opór i dezorientację. Ironia tego podziwu ujawnia się również w stwierdzeniu na temat Valéry’ego: "Być zrozumianym za życia to prawdziwe nieszczęście dla pisarza. Valéry taki był." Eseje te są wyzwaniem dla intelektualnego wysiłku czytelnika, szczególnie gdy natrafia na kontrowersyjne stwierdzenia typu: pisarz to ktoś niespełna rozumu leczony fikcją słów, a pisanie jest ułomnością. Owe intelektualne ćwiczenia na "siłowni" Ciorana nie należą do najłatwiejszych.