Bunt

Bunt to ostatnia powieść Władysława St. Reymonta (1867-1925), polskiego pisarza, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

W 1922 r. powieść była publikowana na łamach Tygodnika Ilustrowanego, natomiast wydana w postaci książki w 1924 r.

Autor, wkrótce po zwycięstwie Polaków w Bitwie Warszawskiej, broniących swej tylko co odzyskanej Ojczyzny przed bolszewicką nawałą, postanowił napisać powieść w formie alegorycznej baśni, opowiadającej o buncie zwierząt przeciwko człowiekowi.

Powieść ta jest jego osobistą refleksją na rewolucję rosyjską a równocześnie krytyką jej ideologii. Chociaż z niesmakiem odnosił się do dzikiego kapitalizmu, czemu dał wyraz w Ziemi Obiecanej, to skutki popadnięcia w drugą skrajność go przeraziły. Na ziemi każda utopia pozostaje tylko utopią i wszelkie próby narzucenia jej, zwłaszcza poprzez rewolucję, mimo początkowo najlepszych intencji, zawsze kończą się tym samym – śmiercią setek, tysięcy a nawet milionów niewinnych w przeważającej większości ofiar. Oczywiście rewolucja pożera też swoje dzieci.

Nic dziwnego, że w PRL-u powieść ta znalazła się na indeksie książek zakazanych. Bunt o ponad dwadzieścia lat wyprzedził wydanie Folwarku zwierzęcego G. Orwella i być może gdyby nie ów zakaz, to on stałby się światowym bestsellerem dla tego gatunku literackiego.