Biała Róża ze Stalingradu

Lidia „Lilia” Władimirowna Litwiak dorastała w skromnych warunkach, by stać się najsłynniejszą pilotką elitarnych jednostek myśliwskich. Lilia, „Biała Róża ze Stalingradu”, służyła początkowo w jednym z radzieckich kobiecych pułków lotniczych utworzonych przez zaprzyjaźnioną ze Stalinem Marinę Raskową. W napisanych po niemiecku, rosyjsku czy angielsku relacjach z wojny powietrznej na froncie wschodnim jednostki te były opisywane z podziwem i we wszystkich zgodnie utrzymuje się, że Lilia wywalczyła co najmniej pięć zwycięstw powietrznych wymaganych do uznania jej za asa.

Urodzona w Moskwie 19 sierpnia 1923 roku, podczas wielkich przemian w Rosji, w wywodzącej się z biednego chłopstwa rodzinie. Dwadzieścia jeden lat później, 1 sierpnia 1943 roku, zniknęła bez śladu z nieba Ukrainy. Nowa biografia, w której wykorzystano wspomnienia i dzienniki współczesnych Lilii, artykuły prasowe, dokumenty archiwalne i historie operacyjne jednostek, określa miejsce zajmowane przez Lilię w radzieckim eksperymencie radykalnego równouprawnienia płci, dzięki któremu grupa zdeterminowanych kobiet mogła wziąć udział w walkach drugiej wojny światowej. Jak twierdzi autor tej książki, historyk Bill Yenne, ważnym elementem było tu osobiste zainteresowanie Stalina lotnictwem i poparcie, jakie okazywał kobiecemu lotnictwu wyczynowemu przed napaścią Niemiec na ZSRR.

Talent myśliwski, przejawiany przez tę długowłosą blondynkę w czasie krwawych bojów z Niemcami, uczynił z niej legendę. Aż do tej pory nie podjęto próby napisania obszernej biografii Lilii Litwiak. Bill Yenne na podstawie wszystkich dostępnych źródeł stworzył ciekawy portret drobnej fizycznie, lecz wielkiej duchem dziewczyny, której niezwykła odwaga i jedyne w swoim rodzaju zdolności wyróżniły ją w czasach wielkiego kryzysu spośród wielu jej rówieśniczek i rówieśników.

Bill Yenne jest autorem ponad trzech tuzinów książek z dziedziny literatury faktu, dotyczących zwłaszcza lotnictwa i historii wojskowości. Jest wśród nich historia Dowództwa Lotnictwa Strategicznego, Lotnictwa Wojskowego Stanów Zjednoczonych, opowieści o wielkich amerykańskich firmach lotniczych, takich jak Boeing, Convair, Lockheed i McDonnell Douglas. Wydana niedawno podwójna biografia Dicka Bonga i Tommy’ego McGuire Aces High: The Heroic Story of the Two Top-Scoring American Aces of World War II została nazwana przez pilota i autora bestsellerów Dana Roama „najwspanialszą opowieścią lotniczą wszech czasów”.

„The Wall Street Journal” uznał niedawno wydaną biografię Juliusza Cezara pióra Billa Yenne za „doskonałą”, natomiast zdaniem generała (w st. spocz.) Wesleya Clarka jego biografia Aleksandra Wielkiego jest „jak dotąd najlepsza”. „The New Yorker” napisał o książce Sitting Bull – biografii wielkiego wodza Lakotów autorstwa Billa Yenne, że jest to „perfekcyjne studium przywództwa”.

Bill Yenne jest członkiem American Aviation Historical Society, opracował hasła w encyklopediach poświęconych obu wojnom światowym i wystąpił w kilku programach History Channel. Mieszka w San Francisco, strona internetowa: www.BillYenne.com.

Matka Billa Yenne była w latach 40. pilotką i pierwszy lot samodzielny wykonała 15 lipca 1944 roku w Helena w stanie Montana.

Opinie o „Białej Róży ze Stalingradu”

„Urocza dwudziestojednoletnia dziewczyna, pilot myśliwca, która zestrzeliła tuzin niemieckich Messerschmittów?”. Historię Białej Róży ze Stalingradu można by uznać za całkowicie niemożliwą – gdyby nie była prawdziwa. Płodny historyk wojskowy Bill Yenne w swojej opowieści o jedynych w swoim rodzaju radzieckich pilotkach wojskowych przedstawia drugą wojnę światową i koszmar życia pod rządami Stalina w sposób, z jakim się dotąd nie zetknąłem.

– Michael Castleman, autor serii powieści sensacyjnych o Edzie Rosenbergu

Bill Yenne odniósł kolejne zwycięstwo, publikując doskonałą biografię Lidii Litwiak, pilotki myśliwskiej i asa, znanej jako „Biała Róża ze Stalingradu”. Na niebie nad Stalingradem Litwiak na swoim Jaku-1 walczyła z pilotami Luftwaffe, odnosząc liczne zwycięstwa i zdobywając zasłużone miejsce w historii wojen. Zdumiewające, że Litwiak zdołała osiągnąć tę wielkość w wieku zaledwie dwudziestu jeden lat i w czasie tylko jednego roku walk.

Wspaniale napisana przez Billa Yenne biografia zapoznaje czytelnika z losami Litwiak od jej narodzin do ostatnich chwil życia, opowiadając historię bohaterskiej wojowniczki, która walczyła odważnie, umiejętnie, z poświęceniem i uporem, stając się postrachem wysławianych niemieckich lotników. Fakt, że Litwiak była bardzo młodą pilotką, toczącą walki powietrzne z doświadczonym i często przeważającym liczebnie wrogiem, stanowi dodatkowy, intrygujący element tej historii.

Podobnie jak wszystko inne na wojnie, bitwy można przedstawić z perspektywy czynnika ludzkiego. Historia pokazuje, jak ludzie reagują na wydarzenia, w jaki sposób nie poddają się trudnościom, starają się sprostać wyzwaniom. Lilia Litwiak odpowiedziała na wezwanie ojczyzny i stanęła w jej obronie. W rezultacie zawsze będzie pamiętana przede wszystkim jako as lotniczy, a w drugiej kolejności jako kobieta as, Bill Yenne zaś uchwycił oba te aspekty.

– Brian Sobel, autor The Fighting Pattons