12 opowieści żydowskich

Dwanaście opowieści zebranych w książce Anki Grupińskiej połączone jest wspólnym wątkiem: ich bohaterowie dorastali w międzywojennej Polsce, doświadczyli Zagłady, a po wojnie zdecydowali się pozostać na tych samych ziemiach. Mimo tych wspólnych momentów, wiele ich dzieli. Pochodzą z rodzin żydowskich o różnym statusie społecznym i stopniu asymilacji—od zamożnych do biednych, od głęboko religijnych po zasymilowane kulturowo, od syjonistów po bundystów. Ich historie są pełnym spektrum przeżyć i przekonań. Gdy powracają do wspomnień dzieciństwa, opowiadają o relacjach z rodzicami i dziadkami, o codziennych i świątecznych rytuałach, we wspomnieniach przewijają się także szkoły, koledzy oraz nauczyciele. Nadal żywe w ich pamięci są traumatyczne czasy Zagłady oraz często zmagania z rzeczywistością PRL-u. Dzięki książce Grupińskiej dostajemy szansę, by na chwilę zanurzyć się w ich ciepłych, poruszających, a czasem tragicznych światach, tak pieczołowicie opisanych.

Opowieści te prowadzą nas przez zawirowania historii i kultury, przywołując miejsca, rozstania, powroty oraz wymieszane smaki świąt i codzienności. Na ich stronach przeplatają się losy Żydów, Polaków, Ukraińców, Niemców i Rosjan, wpadając w wartki nurt historii XX wieku. Każda z dwunastu historii to indywidualny, emocjonalny bieg przez czas, bez zbędnych ozdobników, esencjonalnie prawdziwy w swojej surowej formie. Anka Grupińska wiernie spisała te relacje, tworząc książkę, która porusza i pozostaje w pamięci.