Żyję więc jestem?

Życie wśród tłumu często bywa bardziej przytłaczające niż odosobnienie w czterech ścianach, ponieważ ogranicza możliwości dostrzeżenia i zrozumienia świata. Tej myśli nie obca jest Olga Tokarczuk, której dzieła często stanowią krytyczne spojrzenie na kwestie związane z egalitaryzmem czy masową kulturą. W swojej twórczości, jak na przykład w "Empuzjonie", autorka kreuje obrazy, które mogą być odbiciem naszego społeczeństwa, podkreślając, jak nierzadko zatracamy zdolność do niezależnego myślenia pod wpływem nachalnych przekazów medialnych i popkulturowych.

Pisząc do Olgi Tokarczuk, odnosiłem się do pracy z osobami niepełnosprawnymi, które są często obiektem szczególnej troski, czasem wręcz do tego stopnia, że odbiera im się możliwość autentycznego wyrażenia siebie. Wiadomość, którą otrzymałem od Jany Karpienko, asystentki Tokarczuk, skłoniła mnie do refleksji nad tym, jak zbiorowy zapał do pomagania może niekiedy zaciemnić rzeczywistą potrzebę zachowania autonomii i charakteru jednostki.

Podczas Festiwalu Góry Literatury w 2023 roku, którego uczestnikami byli między innymi Michał Bilewicz, zajmujący się badaniem uprzedzeń, poruszono temat tzw. "cancel culture". To zjawisko można opisać jako formę społecznego ostracyzmu, stosowanego w celu wykluczania poglądów uznanych za szkodliwe. Chociaż celem tej praktyki jest często dążenie do większej tolerancji i różnorodności, paradoksalnie może ona przyczynić się do ograniczenia tych właśnie wartości poprzez rygorystyczne przestrzeganie ustalonych zasad poprawności i konformizmu.

Rozważając tę problematykę, warto przytoczyć myśl abpa Adriana Galbasa, nowego metropolity katowickiego, który 17 czerwca 2023 roku podzielił się swoim sceptycyzmem wobec ograniczających programów duszpasterskich. Podkreślał, że prawdziwe powołanie powinno skupiać się na autentycznym działaniu i głoszeniu, a nie podporządkowywaniu się gotowym schematom.