Zbiór przypowieści w przemówieniach. Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami

W październiku 2022 roku, podczas XX Zjazdu Komunistycznej Partii Chin, na przewodniczącego wybrano Xi Jinpinga. Nie była to niespodzianka. Xi Jinping pierwszy raz objął przewodnictwo nad Chińską Republiką Ludową w 2012 roku. Wcześniej piastował m.in. stanowiska w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie zyskał reputację skutecznego reformatora, szczególnie w walce z korupcją.

W 2008 roku Xi Jinping został wybrany do Stałego Komitetu Biura Politycznego KC KPCh, najwyższego organu władzy w Chinach, co stanowiło kluczowy moment w jego karierze politycznej. Cztery lata później stanął na czele KPCh, a dekadę później zdobył władzę absolutną, nieporównywalną nawet z władzą dawnych cesarzy chińskich. Postać Xi Jinpinga wydaje się szczególnie istotna dla obecnych przemian w stosunkach międzynarodowych. Stany Zjednoczone otwarcie deklarują kurs konfrontacyjny z Państwem Środka, jeśli Pekin nie porzuci swojej wojowniczej retoryki wokół Tajwanu. Niewielka wyspa na Morzu Południowochińskim to według różnych szacunków 70-90% światowej produkcji mikrochipów na świecie. Można oczywiście uznać, że Waszyngton stoi na czele pokoju i wolności człowieka, zazwyczaj jednak czyni to tam, gdzie ochrony wymagają twarde interesy Stanów Zjednoczonych. Xi Jinping wydaje się tę zależność doskonale rozumieć, czemu daje wyraz w swoich przemówieniach publicznych. Próżno szukać w nich transparentności. Kwiecisty język, barwne porównania i nieco egzotyczne metafory. Jeśli nie mieliście do tej pory okazji zapoznać się z analizą przemówień Xi Jinpinga, to publikacja „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” autorstwa Keping Wanga trafi w wasze gusta. Jak się okazuje, Xi Jinping do perfekcji opanował sztukę mówienia tak, aby nie powiedzieć niczego. Jednocześnie ponad miliard Chińczyków każdego dnia w słuchają jego słów i rozpoznają w nich kierunek dla dalszego rozwoju Państwa Środka.

Podczas lektury książki „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” można na chwilę zapomnieć, że przedstawione w książce wystąpienia służą w istocie realizacji twardych interesów Chińskiej Republiki Ludowej. „Zielone góry i jasne wody to są złote góry i srebrne rzeki” - gdybym nie znał autora tego powiedzenia, uznałbym, że to fragment powieści „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Tymczasem, jak opisuje Keping Wang w książce „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami”, powyższa wypowiedź padła z ust Xi Jinpinga w kontekście realizowania polityki wewnętrznej związanego z ochroną środowiska. Miała miejsce w 2013 roku, kiedy Xi Jinping podkreślił w swoim pierwszym przemówieniu po objęciu urzędu prezydenta, że dbanie o środowisko naturalne pozostaje jednym z priorytetów nowo utworzonego rządu. Brzmi to nieprawdopodobnie, jeśli weźmie się pod uwagę, że jeden z największych projektów technologicznych w historii świata – Zapora Trzech Przełomów na rzece Jangcy – przechylił w nieodwracalny sposób oś naszej planety! Największą tamę na świecie budowano od połowy lat 90. ubiegłego wieku, a łącznie w tym czasie przesiedlono blisko 1,5 miliona mieszkańców... A skoro jesteśmy przy rzekach, to kolejny cytat ze złotoustego Xi Jinpinga: „Ruch rzeki i morza nigdy nie zastyga, a zmiany na świecie nigdy nie kończą się". Słowa wygłoszone w 2014 roku sygnalizowały gotowość Chińskiej Republiki Ludowej do wyzwań związanych z rywalizacją ze Stanami Zjednoczonymi. Jak widać, w chińskiej doktrynie krasomówstwa rzeki i morza nierzadko oznaczają przyszłe konflikty, a kwestia zrozumienia sensu wymaga nie tylko wiedzy na temat Xi Jinpinga, ale również wielowiekowej tradycji chińskiej cywilizacji. Być może to stanowi jeden z powodów, dla których chiński model świata wraz z połączeniem go z pozostaje mniej atrakcyjny niż ten amerykański? Chińczycy pozostają wierni swojej cywilizacji od 5 tysięcy lat. Amerykanie z kolei zbudowali nowy, wolny świat na konfliktach Europy, porzucając przy tym feudalizm i zależności, w jakie popadła w sredniowieczu narody Starego Kontynentu. Tym samym Europa patrzyła z podziwem na budowany przez imigrantów ręcznie nowy świat o amerykańskiej potędze, stopniowo dostosowując się do nowego rozdania na świecie, w którym USA są gwarantem bezpieczeństwa i wolności na świecie. Można odnieść wrażenie, że Chińska Republika Ludowa i stojący na jej czele Xi Jinping mają w tym zakresie nieco inne zdanie. „Płynąca woda nigdy nie staje się zepsuta, a drążenie studni nigdy nie zostanie zmarnowane” - Xi Jinping o wytrwałości i cierpliwości w budowaniu chińskiej potęgi.

Publikacja „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” to interesująca alternatywa dla osób zainteresowanych rosnącą potęgą Chin i jednocześnie ostrożnie podejściem do grubych monografii w przedmiocie skomplikowanych relacji na linii Pekin-Waszyngton. Keping Wang skupia się na najważniejszym człowieku w Państwie Środka, przywołując przemówienia, które wyznaczały kierunek wektorów w polityce wewnętrznej i zewnętrznej Chińskiej Republiki Ludowej. Warto przeczytać książkę „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami”. Autor odwołuje się do powiedzeń, które blisko 1,5 miliarda Chińczyków zna na pamięć i stanowią dla nich paradygmat codziennego funkcjonowania w zglobalizowanym świecie.

Kiedy w połowie XIX wieku na Morzu Południowochińskim pojawiły się Czarne Okręty, mieszkańcy Państwa Środka nie wiedzieli jeszcze, z jakim wyzwaniem przyjdzie im się zmierzyć. W przeszłości Chiny wielokrotnie były podbijane przez narody ościenne, jednak po jakimś czasie sprawy wracały do punktu wyjścia. W retoryce samych Chińczyków obce nacje miały status "barbarzyńskich". Wyzwisko i pogarda dla „barbarzyńców” pozostawały bliskie niemal przez cały okres trwania cywilizacji chińskiej. Był to korzystny model rozwoju dla Pekinu, oznaczał bowiem inkorporację narodów ościennych do cywilizacji chińskiej. Obywatel Chin i poddany cesarza mógł stać się każdy, o ile znał język, zwyczaje oraz tradycje związane z kulturą chińską. Długi czas cywilizacja chińska pozostawała najatrakcyjniejszą kulturą w regionie Azji Centralnej i Wschodniej, a wszystko zmieniło się pojawienie się Czarnych Okrętów w basenie Morza Południowochińskiego. Nagle okazało się, że „barbarzyńcy” wcale nie proszą o przyjęcie ich do struktur chińskiego społeczeństwa, ale krwawo i brutalnie pacyfikują jego ludność, podporządkowując kolejne połacie terenów w dorzeczu rzeki Żółtej i Jangcy. Wojny i konflikty trwały na obszarze Chin przez wiele wieków, pierwszy raz jednak przybysze okazali jawną i ostentacyjną wyższość wobec najważniejszego człowieka w Chinach. Cesarz uchodził za łącznika pomiędzy życiem na ziemi i niebami, a uzbrojeni w broń palną przybysze ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii zdawali się tego kompletnie nie rozumieć. Nastąpiło „stulecie upokorzenia”, a czas ten trwał do 1949 roku, kiedy to 1 października Mao Zedong proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej.

Historia Państwa Środka wydaje się równocześnie tajemnicza i fascynująca. Przyjęło się uważać, że łatwiej zrozumieć obcą kulturę, rozumiejąc język ludzi, którzy ową kulturę tworzą. Nie podjąłem się nauki języka mandaryńskiego, choć na całym świecie już blisko 1,5 miliarda ludzi swobodnie posługuje się nim na co dzień. Szeroka oferta w zakresie literatury faktu zwróciła moją uwagę na książkę „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” autorstwa Kepinga Wanga. Chiński politolog i czołowy myśliciel Państwa Środka przeanalizował wystąpienia publiczne Xi Jinpinga, przywódcy Chińskiej Republiki Ludowej, i oddał w ręce czytelników znakomite opracowanie wskazujące na najważniejsze założenia polityki wewnętrznej i zewnętrznej Państwa Środka w XXI wieku. Xi Jinping został wybrany po raz pierwszy na przewodniczącego KPCh w 2012 roku, a jego rządy określają nowe rozdanie w historii Państwa Środka. Jak wyznał sam Xi Jinping: „Człowiek, który chce przeskoczyć mur, musi zacząć od niewielkiego kroku” - te słowa padły z ust Xi Jinpinga w 2016 roku, kiedy przedstawił plan walki z korupcją w Chinach. Przypowieść ta, jak wyjaśnia Keping Wang, miała zachęcić urzędników do podejmowania małych kroków na drodze do wyeliminowania korupcji w państwie chińskim. Sprawa była poważna, korupcja przez wieki trawiła chińskie społeczeństwo, a rozmaite „dowody wdzięczności” postrzegane były jako element chińskiej tradycji i dobrego wychowania. Xi Jinping zdawał się rozumieć, że w warunkach skomplikowanego połączenia socjalizmu i gospodarki wolnorynkowej, korupcja stanowi czynnik destabilizujący chińskie społeczeństwo. Keping Wang przytacza również cytat, który pozornie wydaje się niezwiązany z korupcją, a jednak w chińskim wyobrażeniu uderza w samo jej sedno: „Łowcy, którzy zabijają słonia, nie mogą uciec od kary Boga”. Prawda, że barwne, kolorowe i jednocześnie obrazowe porównanie?

Książka „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” to kopalnia wiedzy na temat współczesnych Chin z perspektywy ojca narodu - Xi Jinpinga. Przywódca Komunistycznej Partii Chin to człowiek doskonale wyczuwający nastroje społeczne swoich rodaków. Używane przez niego metafory i porównania często oddają sposób myślenia Chińczyków o własnym państwie. Publikacja Keping Wang to znakomita alternatywa dla osób zainteresowanych sinologią, a jednocześnie z obawą spoglądających na opasłe monografie w przedmiocie geopolitycznych uwarunkowań. Wydana nakładem wydawnictwa Adam Marszałek książka „Zbiór przypowieści w przemówieniach Xi Jinpinga o zarządzaniu Chinami” to zbiór najważniejszych wystąpień przywódcy Chińskiej Republiki Ludowej, wyznaczających kierunek rozwoju dla Państwa Środka w kolejnych dekadach XXI wieku. Choćby z tego punktu widzenia warto się z nimi zapoznać, aby przekonać się, co nas czeka w dającej się przewidzieć przyszłości. Xi Jinping zapowiedział, że do 2049 roku zjednoczy Chiny kontynentalne, a wszystko inne pozostaje rzeczą wtórną dla określonego w chińskiej doktrynie celu strategicznego.