Wybór prozy

Opracowanie: Zdzisław Najder Na książkę składają się najważniejsze dokonania prozatorskie Josepha Conrada-Korzeniowskiego: powieści „Lord Jim” i „Tajfun” oraz opowiadania „Jądro ciemności”, „Młodość”, „Pojedynek” i „Książę Roman”. Omawiając je we wstępie, Zdzisław Najder, znakomity znawca tematu, wskazuje na rolę obserwacji, wspomnień i lektur w twórczości Conrada; żywioł wyobraźni, jakkolwiek istotny, zdaje się pełnić u tego pisarza rolę służebną. Na szczególną uwagę w wyborze zasługuje „Książę Roman”, utwór odbiegający tematyką od pozostałych. Opowiadanie jest przejawem zainteresowania Conrada losami Polski w XIX wieku. Słychać w nim echa literatury romantycznej. Los Romana Sanguszki, niewymienionego z nazwiska bohatera utworu, staje się metaforą losu Polaka-patrioty, który dla podtrzymania bytu narodowego gotów jest do największych poświęceń. W takim wyborze twórczość Conrada ukazuje się po raz pierwszy właśnie w „Bibliotece Narodowej”. Joseph Conrad-Korzeniowski (1857–1924) – właśc. Józef Teodor Konrad Korzeniowski, urodzony w Polsce prozaik i publicysta, jeden z najwybitniejszych powieściopisarzy języka angielskiego. Dziecko zesłańców, emigrant, marynarz, w końcu pisarz tworzący w prowincjonalnym odosobnieniu – Conrad większość życia spędził na peryferiach społeczeństwa. Wydany w 1900 roku „Lord Jim”, podejmujący temat „dotkliwego uczucia utraconego honoru”, stał się jedną z najważniejszych powieści XX wieku. W kilku utworach Conrada występuje ten sam narrator, niejaki Charles Marlowe. Spotykamy go w „Lordzie Jimie”, a także opowiadaniach „Jądro ciemności”, „Gra losu” i „Młodość”. Ojcem Josepha Conrada był pisarz i działacz niepodległościowy Apollon Korzeniowski. Zdzisław Najder (1930) – historyk literatury i filozof, profesor nauk humanistycznych, wybitny badacz twórczości i życia Josepha Conrada. Jego książka „Życie Josepha Conrada-Korzeniowskiego” (1980) została przetłumaczona na język francuski i angielski. Opozycjonista, były dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. W 1983 roku oskarżony przez władze PRL o szpiegostwo na rzecz USA, pozbawiony obywatelstwa polskiego i skazany zaocznie na karę śmierci. W styczniu 1990 roku zarzuty wycofano, co umożliwiło Najderowi powrót do kraju. Jest prezesem Polskiego Towarzystwa Conradowskiego oraz członkiem Rady Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie i Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.