Wielki śmiech po żydowsku, czyli wczorajszy i dzisiejszy świat w tysiącach dowcipów i dykteryjek żydowskich

Jeden z najbardziej obszernych zbiorów humoru żydowskiego na świecie, skompletowany i wzbogacony o komentarz przez cenionego znawcę judaizmu, tłumacza i poliglotę Roberta Reuvena Stillera, to dzieło wyjątkowe. Żydowskie poczucie humoru jest uznawane za jedyne w swoim rodzaju, przede wszystkim dlatego, że potrafią oni nie tylko subtelnie żartować, ale i czasem ostro kpić z samych siebie. To świadczy o ich wyjątkowym poczuciu dystansu i inteligencji, które od zawsze cechują żydowski dowcip.

Historia żydowskiego humoru sięga kilku tysięcy lat wstecz, znacznie dalej niż początki jego zbierania i publikacji, które miały miejsce dopiero pod koniec XIX wieku. Mimo to, prawdziwy rozkwit nastąpił dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Wówczas, gdy europejskie żydostwo, będące głównym kreatorem i nosicielem tego rodzaju humoru, zostało niemalże unicestwione, zetknęły się ze sobą dwie potężne siły: humor i tragedia. Te dwa zjawiska, obecne równocześnie przez wieki, splatały się nierozerwalnie w historii tego narodu, jak w żadnym innym przypadku na świecie.

Niemal metafizyczny wymiar uzyskuje fakt, że żydowski dowcip jako fenomen kulturowy dojrzał do pełnowymiarowych badań i publikacji dopiero kilkanaście lat po zagładzie, która zniszczyła społeczności go tworzące. Dzieło Roberta Stillera nie tylko dokumentuje ten wyjątkowy rodzaj humoru, ale również stanowi ważne świadectwo jego miejsca w kulturze i historii.