Uciekinierka

Właśnie skończyłem „Uciekinierkę” Alice Munro i muszę powiedzieć, że ten zbiór opowiadań jest po prostu genialny. Dla tych, którzy nie wiedzą, Munro jest mistrzynią krótkich opowiadań. Wiem, że niektórzy zastanawiają się, dlaczego nie pisze powieści. Mogą nawet twierdzić, że jest po prostu zbyt leniwa, by włożyć w to pracę, woląc zapisywać pomysły w krótkiej formie, a potem iść dalej. Inni mogą krytykować jej historie jako zbyt wydumane i na wyrost. Nie kupuję żadnego z tych zarzutów, ale rozumiem, skąd się biorą. Pozwólcie, że wyjaśnię.

Aby zrozumieć twórczość Munro, lubię używać metafory, która na początku może wydawać się nieco nietypowa. Wyobraźmy sobie partię szachów. Standardowa partia szachów jest jak powieść. Ma początek, środek i koniec, pełen zwrotów akcji, w którym postacie (lub figury) często podążają w nieoczekiwanych kierunkach, a sprawy muszą być mozolnie przywracane na właściwe tory. Tak jak powieściopisarze nie mogą w pełni kontrolować swoich postaci - Proust napisał więcej tomów niż początkowo planował - tak szachiści często mają trudności z zarządzaniem swoimi figurami.

Istnieje jednak specjalna rasa entuzjastów szachów, którzy tworzą studia gry końcowej. W studiach tych nie chodzi o chaotyczny i nieprzewidywalny przebieg gry, ale o stworzenie czystej i eleganckiej układanki. Każda figura w studium gry końcowej jest niezbędna i istnieje tylko jedna precyzyjna sekwencja ruchów, aby osiągnąć cel, czy to zwycięstwo, czy remis. Piękno tkwi w prostocie i zaskakującym uświadomieniu sobie, jak wszystko idealnie do siebie pasuje.

Historia Munro przypomina właśnie takie studium gry końcowej. Każda postać i każdy szczegół w jej historiach są skrupulatnie rozmieszczone, a wszystko pasuje do siebie w sposób, który wydaje się niemal zbyt idealny. Na początku wszystko może wydawać się zwyczajne, a nawet przyziemne. Ale w miarę rozwoju historii pojawia się logiczny, ale zupełnie nieoczekiwany scenariusz, ujawniający prawdziwe sedno opowieści. Dla przykładu, w jednej z historii kobieta o zdolnościach parapsychicznych piecze w zakładzie myszy z ciasta. W innej, dziecko stoi trzęsąc się w zaspie śnieżnej, rozsypując popiół, mając na sobie zimowy płaszcz na piżamie. Sceny te są tak żywe i nieoczekiwane, że pozostają w pamięci na długo po zakończeniu lektury.

Co do „Uciekinierki”, to po raz kolejny Munro pokazał tu, że doskonale rozumie ludzi, o których pisze. Jej bohaterowie są prawdziwi, a ich życie tak namacalne, jak nasze własne. Uchwyciła napięcie i piękno w codziennych chwilach, sprawiając, że dostrzegamy niezwykłość w zwyczajności. Jej teksty są jasne, wnikliwe i pełne empatii. Nie stroni od życiowego bałaganu; zamiast tego obejmuje go, pokazując nam prawdę o ludzkiej naturze w całej jej ułomnej chwale.

Czytanie „Uciekinierki” jest jak rozwiązywanie pięknie wykonanej łamigłówki. Każdy element wpada na swoje miejsce z satysfakcjonującą precyzją, a wyłaniający się obraz jest zaskakujący. Historie Munro mogą wydawać się proste na pierwszy rzut oka, ale są bogate w niuanse i wnikliwe.