Tajemniczy Pan Quin

Tak wiele dowiedziałam się o mojej ulubionej autorce, czytając jej historie w kolejności publikacji! Uwielbiam postacie Agathy Christie i klasyczne kryminały od czasu, gdy w wieku 9 lat przeczytałam moją pierwszą powieść o Herkulesie Poirot.

Pan Quin, tajemniczy, prawie nadprzyrodzony człowiek, który pojawia się niespodziewanie, aby pomóc odkryć prawdę nierozwiązanych zbrodni. Starszy pan, pan Satterthwaite, znajduje sobie bardzo dobrego wspólnika, ponieważ lubi zaglądać w codzienne dramaty ludzkiego życia. Nie zdawałam sobie sprawy, dopóki nie skończyłam książki, że “Tajemniczy pan Quin” jest kolejnym zbiorem opowiadań opublikowanych po raz pierwszy w czasopismach. W sumie jest 12 opowiadań.

“Nadchodzi pan Quin” - Bardzo tajemniczy pan Quin po raz pierwszy pojawia się w wiejskim domu, w którym przed laty pewien człowiek popełnił samobójstwo, strzelając do siebie. Pan Harley Quin przychodzi do drzwi mówiąc, że jego samochód się zepsuł.... i do czasu, gdy jego szofer go naprawił, pan Quin pomógł rozwiązać zagadkę.

“Cień na szybie” - Kolejny wiejski dom. Duch. I morderstwo. Quin pojawia się, by pomóc panu Satterthwaite'owi odkryć prawdę kryjącą się za strzelaniną.

“W gospodzie Pod Dzwonkami i Błazeńskim Strojem” - Pan Satterthwaite podróżuje, ale przebite opony powodują, że musi schronić się przed nadciągającą burzą w miejscowym zajeździe.... i spotyka się z panem Quinem. Karczmarz stwierdza, że burza jest bardzo podobna do jednej z dnia, gdy wydarzyło się coś dziwnego.

“Znak na niebie” - Pan Satterthwaite uczestniczy w procesie o morderstwo, który kończy się orzeczeniem winy i wyrokiem śmierci. Następnie udaje się do restauracji i znajduje swojego przyjaciela, pana Quina. Okazuje się, że nie wszystkie dowody są tym, czym się wydają.

Dusza krupiera - Pan Satterthwaite jest w Monte Carlo. Pan Quin pojawia się oczywiście w samą porę.... i dramat rozgrywa się przy stole do ruletki. Przyznaję, że musiałam sprawdzić, kim jest krupier. W tej opowieści nie ma morderstwa. Tylko ludzki dramat.

“Na końcu świata” - Tym razem pan Satterthwaite udał się na Korsykę. Znowu jakimś cudem wpada na swojego przyjaciela pana Quina i rozwiązują zagadkę zaginionego opalu.

“Głos w ciemnościach” - Pan Satterthwaite jest teraz na Riwierze Francuskiej w Cannes. Tajemnicze głosy, wrak statku i rozległa posiadłość tworzą zagadkę, którą Satterthwaite i Quin wspólnie starają się rozwiązać.

“Twarz Heleny” - Tym razem pan Satterthwaite wybiera się do opery, gdzie spotyka pana Quina i zostaje wciągnięty w kolejny dramat miłosny. Życie pięknej kobiety wisi na włosku, a Satterthwaite stara się poskładać wszystkie kawałki tajemnicy w całość.

“Martwy arlekin” - Pan Satterthwaite kupuje obraz, który przedstawia arlekina wpatrującego się w okno na własne martwe ciało na podłodze. Ciało to jest podobizną jego przyjaciela Harleya Quina. Kupuje więc obraz i w końcu zostaje wciągnięty w tajemnicę. To moje ulubione opowiadanie z tego zbioru!

“Ptak ze złamanym skrzydłem” - Pan Satterthwaite znajduje się w tym samym pokoju z grupą ludzi mających seans i przychodzi do niego wiadomość. Rozszyfrowuje ją i wpada na trop kolejnej tajemnicy.

“Człowiek z morza” - sceneria to hiszpańska wyspa. Pan Satterthwaite spaceruje po wysokim klifie ciesząc się widokami, aż wreszcie napotyka tajemnicę. Quin oczywiście też się pojawia.

“Aleja Arlekina” - Pan Satterthwaite jest w kolejnym wiejskim domu, gdzie spotyka się z panem Quinem. Prowadzą śledztwo w sprawie morderstwa.

Podobały mi się te historie! Wszystkie skupiają się wokół kochanków lub nierozwiązanych zbrodni. Pan Quin ma nadprzyrodzone zdolności, które pozwalają mu rozwiązywać trudne sprawy. Pan Satterthwaite sprawia wrażenie bogatego snoba, który uwypukla różnice klasowe i konieczność właściwego zachowania w wyższych warstwach społecznych. Ten motyw dość często powtarza się w powieściach Christie. Komentarze na temat innych kultur, ras. Postacie opiniujące biednych, służących, niższe i średnie klasy. Nadal kocham te historie, ale są one zdecydowanie wytworem opinii białej europejskiej klasy wyższej z lat 1920-1930. Mogę kategorycznie stwierdzić, że uwielbiam tę książkę. Każde opowiadanie było cennym klejnotem - krótkie, zwięzłe, kompletne. Pan Quin jest jedną z najbardziej enigmatycznych postaci w jakiejkolwiek książce, jaką czytałam. Postać tak pozbawiona przeszłości czy definicji, a jednocześnie tak kompletna. Agatha Christie stworzyła jego charakterystykę w sposób mistrzowski. Zakończenie jest równie eteryczne jak sam pan Quin.

To moja ulubiona książka Agathy Christie. I nie spodziewałem się, że to powiem, wiedząc, jak bardzo kocham naszego przyjaciela, pana Poirota.

„Mówi pani, że pani życie należy do niej. Lecz czy może pani zaryzykować i zignorować możliwość, iż bierze pani udział w gigantycznym dramacie kierowanym przez boskiego reżysera? Może wygłosi pani swoją kwestię pod sam koniec sztuki, może okazać się ona zupełnie nieistotna, zwykłe wejście na scenę, lecz rozwiązanie dramatu może zależeć od tego, czy przekaże pani wskazówkę innemu aktorowi. Cała budowla może runąć. Może pani sama nie ma znaczenia dla nikogo na tym świecie, lecz jako osoba w określonym miejscu może pani znaczyć niewyobrażalnie wiele”.

„Tajemniczy Pan Quin” i dobrotliwy Pan Satterhwaite są właśnie jak te teoretycznie nieistotne elementy sztuki wykreowanej przez Agathę Christie podczas swojej kariery. Być może, twórczość Christie nie runęłaby jak domek z kart, gdyby nie wyszedł taki zbiór opowiadań jak ten, ale przynajmniej dla mnie „Tajemniczy Pan Quin” znaczy „niewyobrażalnie wiele”. Nie da się ukryć, że książka różni się od 99% procent dzieł królowej kryminału, ale jak wiele talentu ukazała idąc w kierunku pomieszania zjawisk paranormalnych, grozy i detektywistycznej dedukcji. To coś zupełnie unikatowego.

Tomik opowiadań zawiera dwanaście opowiadań. Zaczyna się od introdukcji pana Quina w „Nadchodzi pan Quin”, kończy „Aleją Arlekina” i odejściem tytułowego bohatera, tytułowego bohatera, który tak naprawdę jest postacią drugoplanową przy starszym Panie Satterthwaite (który de facto jest zaznajomiony z Herkulesem Poirot – „Tragedia w trzech aktach”). Pan Quin należy do świata mistyki i nadaje nadprzyrodzony akcent opowiastkom stworzonym przez autorkę. Tak do końca nie możemy być pewni jego istoty. Być może nawet nie istnieje i jest jedynie wyobrażeniem Pana Satterthwaite’a. Chociaż w każdym opowiadaniu mogłem domyślić się końcowego rozwiązania, to doceniam ich pomysłowość i fakt, iż do końca nie wiadomo, kim tak naprawdę jest tajemniczy pan Quin. Tajemnice, które się rozgrywają, zawsze dotyczą miłości, jak i śmierci. Pan Quin z każdym wydarzeniem staje się coraz bardziej tajemniczy, a zakończenie historii jest zarówno smutne i wzruszające, jak i głęboko filozoficzne lub po prostu dziwne, w zależności od tego, jak się o tym myśli.

Niewątpliwie nierozłącznym elementem zbioru jest klasyczny angielski klimat, tak dobrze znany z najważniejszych dzieł Christie. Postacie nakreślone zostały z humorem i lekkim wyolbrzymieniem ich przywar i pochodzenia. Książka przypomina dwanaście krótkich aktów teatralnych, z których każdy ma swój urok i wyjątkowych bohaterów. Agatha Christie nadaje tu rzeczom inny wymiar, flirtując zarówno z tajemnicą, jak i fantastyką. "Tajemniczy pan Quin" nie jest dla wszystkich i nie współgra z innymi seriami autorki. Jeśli jednak masz ochotę na coś nieco innego, a jednocześnie chcesz pozostać w świecie Christie, to „Tajemniczy pan Quin” powinien być dla Ciebie idealny. W przeszłości przeczytałem wiele książek Christie, zwłaszcza tych z niewielkim belgijskim detektywem, a mimo to uważam, że ten niewielki tomik jest jak wisienka na torcie wśród jej twórczości.

Muszę przyznać, że gdy zaczynałam czytać, to spodziewałam się czegoś zupełnie innego. „Tajemniczy pan Quin”, nieoczekiwanie, wraz z kolejnymi stronami coraz bardziej zachęcał do kontynuowania lektury swoimi nadprzyrodzonymi elementami. Bardzo spodobało mi się, jak wiele pozostawione zostało niejako otwarte dla naszej wyobraźni, sprawiając, że to od nas zależy, jak zrozumiemy istotę tajemnic.

„Tajemniczy pan Quin” zawiera dwanaście doskonałych opowiastek. Pan Satterthwaite jest staroświeckim dżentelmenem, który lubi obserwować ludzi i ma wielu znajomych w wyższych sferach. Od czasu do czasu spotyka tajemniczego pana Harleya Quina... zawsze na miejscu jakiejś zagadki, jakiejś starej tajemniczej opowieści lub dawnych krzywd. Czasami wydaje się, że sama jego obecność pomaga panu Satterthwaite'owi widzieć wyraźniej, a w trakcie ich rozmów wiele rzeczy staje się jaśniejszych... Każde z opowiadań w „Tajemniczym panie Quinie” rozgrywa się oczami pana Satterthwaite'a, który z pomocą tajemniczej postaci, pana Quina, jest w stanie dostrzec pewne sprawy i wysnuć właściwe wnioski. Mówi się, że Satterthwaite jest w podeszłym wieku (po sześćdziesiątce) i choć zna wielu ludzi, jest raczej obserwatorem niż uczestnikiem życia. Pan Quin jest człowiekiem, który "przychodzi i odchodzi", ale zawsze jest obecny, gdy Satterthwaite potrzebuje wnikliwego spojrzenia na ludzką naturę. Główny bohater, pan Sattherwaite, prowadzi nas do odkrycia wielu prawd o naszym istnieniu i świecie, w którym żyjemy, nawet mimo że sam nie ma zbyt wielu doświadczeń. Wywołuje on wiele uczuć do nas samych i do naszych bliźnich poprzez swoją zdolność do rozwiązywania tajemnic i dramatów, zgodnie z zaleceniami "opiekuna" fabuły, pana Quina. Już od pierwszego opowiadania książka ma mroczny wydźwięk. Choć wszystkie historie zaczynają się w pozornie radosnym nastroju, w późniejszym biegu wydarzeń atmosfera się zagęszcza. Już w pierwszym opowiadaniu para zostaje uratowana od tragedii dzięki pojawieniu się Quina, a w miarę czytania zdajemy sobie sprawę, że wszystkie opowiadania mają w sobie coś z romansu.

„Tajemniczy pan Quin” bardzo różni się od typowych powieści Agathy, ale nie ma w tym absolutnie nic złego. Zdecydowanie polecam, jeśli macie dość zwykłego kryminału... i w zasadzie każdemu, bo to wyjątkowa pozycja. Jeśli chodzi o przyjemne zagadki i kryminały, to "Morderstwo na polu golfowym" jest moją ulubioną lekturą Christie, lecz jeśli chodzi o najbardziej zapadające w pamięć postacie, to pan Harley Quin nie ma sobie równych. Ujmuje wyobraźnię, a powiew tajemnicy i tragicznego romansu, jaki w sobie kryje, jest nieporównywalny z żadnym innym dziełem Christie. Dla mnie jest on jedną z tych postaci, które nie opuszczają czytelnika nawet długo po zamknięciu książki.

Według mnie to jeden z niedocenionych klejnotów Agathy Christie, w którym flirtuje z fantastyką. Nawet jeśli żadna z tych historii, z wyjątkiem ostatniej (“Aleja Arlekina”), nie przekracza granic fantastyki, to zawsze są one na granicy. To, że Christie robi to bez nadwyrężania swojej wiarygodności, świadczy o jej mistrzowskim opanowaniu medium.

Pan Harley Quin to lekko ucharakteryzowany arlekin, przeniesiony do współczesnej Anglii. Jego specjalność pozwala na rozwiązywanie zagadek poprzez usuwanie zbędnych szczegółów. Robi to prosząc, by wyobrazić sobie, że wydarzenia miały miejsce w odległej przeszłości, wśród obcych ludzi. To usuwa element osobisty z równania i pozwala widzieć jaśniej. Pan Satterthwaite, starszy kawaler, którego interesują ludzie i ich sprawy, jest beneficjentem metody Quina.

Większość tajemnic w tym tomie jest mroczna i ponura. Pierwsze opowiadanie, “Nadchodzi pan Quin”, nadaje ton całej książce, gdy Quin pojawia się na progu wiejskiego domu, w którym pan Satterthwaite spędza sylwestra, jako pierwszy gość w roku. Gdy przekracza próg, dziwna sztuczka świetlna sprawia wrażenie, że gość jest ubrany w łachmany i ma na sobie maskę. Następnie Quin zaczyna zaznaczać swoją obecność, umożliwiając gościom domu rozwiązanie zagadki samobójstwa, które miało miejsce w tym domu rok temu! Przy okazji pomaga połączyć się dwojgu zakochanym. To znak firmowy Quina - miłość... i gwałtowna śmierć. Jak mówi Satterthwaite, jego przyjaciel wydaje się być bardziej zainteresowany dobrem kochanków niż rozwiązywaniem zbrodni, ale w opowieści Christie często idą one w parze.

Nie wszystkie opowiadania z tego zbioru są wyjątkowe, ale prawie wszystkie. Jedno czy dwa mogą okazać się wyjątkowo kiepskie (jak na standardy Christie, czyli mimo wszystko dobre), ale mogę obiecać, że pozostałe nie zawiodą. Gdyby Agatha jeszcze żyła, rozpocząłbym petycję, aby napisała więcej opowiadań z Quinem. Dwanaście to zdecydowanie za mało.

Ta książka jest moim osobistym faworytem, czytanym w kółko niezliczoną ilość razy. Zupełnie poważnie, jeśli szukasz czegoś innego w wykonaniu Agathy Christie, to “Tajemniczy pan Quinn” będzie pasował jak ulał.