Książki o śmierci

Umieranie to częsty motyw poruszany w literaturze. Śmierć jest nieodłącznym elementem życia, dlatego pojawia się w wielu historiach jako punkt zwrotny opowieści lub możliwość ukazania bogatego życia wewnętrznego bohaterów. Są jednak również książki, w których śmierć staje się głównym elementem fabuły lub wręcz bohaterem opowieści. Jak umieranie może być jeszcze przedstawione? 

Wiele książek skupia się na temacie przemijania i odchodzenia, co wiąże się z koniecznością pogodzenia się ze zbliżającym końcem. Większość z nich ma za zadanie niejako oswajać temat, umożliwienie czytelnikowi dopuszczenie do siebie myśli o przemijaniu i podsumowaniu swojego życia w nienarzucający się sposób. Inne są skierowane jako bajki do dzieci, aby w delikatny sposób przygotować je na złe wiadomości. Wiele z nich posługuje się alegoriami i nie porusza tematu dosłownie. Oskar i Pani Róża Erica Emmanuela-Schmidta jest tego świetnym przykładem.

Są książki niejako będące pomnikiem chwalebnych końców żywota. Warto wspomnieć o średniowiecznym motywie ars bene moriendi, czyli dobrej śmierci zasługującej na nagrodę w niebie. Żywot rycerza Rolanda czy teksty o świętych przykładają ogromną rolę do umierania, niekiedy przedstawiając je jako niesamowite dokonanie i heroiczny wyczyn. Postawa wobec nadciągającego końca i niezachwiana wiara we własne ideały stanowią piękne podsumowanie życia. 

Niektóre opowieści idą dalej i ukazują śmierć jako spersonifikowaną istotę na wzór człowieka. Począwszy od (ponownie!) średniowiecznego motywu korowodu śmierci, przez rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią po całkowicie współczesne postaci ukazane w książkach Terry’ego Pratchetta. Śmierć staje się postacią włączaną do fabuły i posiadającą całkiem ludzkie cechy i prezentujące nietypowy punkt widzenia na umieranie z perspektywy istoty nieśmiertelnej.  . 

Innym ciekawym pomysłem jest opisanie tego, co dzieje się z ciałem po śmierci. Patolodzy sądowi coraz częściej decydują się na opisanie swoich przeżyć i doświadczeń. Jest to o tyle intrygująca lektura, że rzadko w codziennym życiu możemy spotkać się z taką tematyką i pozwala odczarować temat tabu i oswoić się z tematem śmierci. Duża doza szacunku i wyrozmiałości ze strony specjalistów sprawiają, że można zmienić perspektywę na temat zwłok i naturalnych reakcji ciała. Ponadto często okazuje się z nich, że wbrew temu co powszechnie uważamy patolodzy sądowi to ludzie z bogatym życiem wewnętrznym i emocjonalnością, a ich praca stanowi swego rodzaju misję w ostatniej posłudze dla osób zmarłych. 

Książki o żałobie i godzeniu się z odejściem osób bliskich również pomaga pogodzić się z nową sytuacją. Warto po nie sięgnąć, by odnaleźć wewnętrzny spokój w trudnych chwilach.