Saturnin

Czy jest jakaś czeska książka, którą Czesi cenią bardziej niż Szwejka? Większość odpowie, że nie. A jednak, istnieje taka powieść i po 60 latach wraca w nowym polskim wydaniu!

Książka Zdeka Jirotki od 1942 roku nieprzerwanie bawi kolejne pokolenia w Czechach. Była to jego debiutancka powieść, ale nawet do końca swojego długiego, 92-letniego życia mógłby spokojnie uznać, że zrobił dla czeskiej literatury więcej niż wystarczająco.

Co tak przyciąga do Saturnina? To absurdalny humor w stylu angielskim, lecz w czeskim wydaniu - połączenie idealne. Historie charyzmatycznego służącego Saturnina, wzorowanego na postaci angielskiego kamerdynera Jeevesa z opowieści P.G. Wodehouse'a, jego niezwykłego pana, irytującej ciotki Kateiny, jej syna Miloua, doktora Vlacha, urokliwej panny Barbory oraz innych barwnych postaci zdobyły serca Czechów. Dowodzi tego fakt, że 75 lat po premierze książka zwyciężyła w plebiscycie na Książkę Stulecia Magnesia Litera, pokonując nawet Szwejka. Wcześniej, w 1994 roku, otrzymała tytuł Książki najbliższej sercu w konkursie zorganizowanym przez Czeską Telewizję.

Podczas lektury często się śmiałem. Jednak mój uśmiech zniknął, gdy przeczytałem fragment, gdzie doktor Vlach stwierdza, że śmiech jest reakcją na zrealizowane lub wyobrażone niebezpieczeństwo, pojawiającą się u osób z inteligencją poniżej przeciętnej. Mimo wszystko, czytałem dalej i śmiałem się równie często. - Artur Andrus