Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku

Książka, która po raz pierwszy ujrzała światło dzienne w 1903 roku, zyskała nieprzemijającą popularność, a liczne wznowienia świadczą o jej nieustającym znaczeniu dla czytelników. To zrozumiałe, gdyż przedstawia zmagania naszych przodków z prawem, zwłaszcza w zakresie jego luk, w sposób pełen polotu i gawędziarskiej lekkości, posługując się pięknym, malowniczym językiem polskim. Zbiory opowieści Łozińskiego, zaczerpnięte z dokumentów i materiałów sądów grodzkich, czyta się z rosnącym zainteresowaniem i zaskoczeniem.

Niektóre z tych historii mogłyby stanowić inspirację dla powieści historyczno-przygodowej czy filmu: od zbrodni w uniesieniu po misternie zaplanowane akty zemsty, porwania młodych kobiet, przypadki bratobójczych i małżeńskich konfliktów, sąsiedzkie najazdy, prywatne wojny rodów magnackich, czy perypetie słynnych banitów i infamisów.

Łoziński przedstawia te wydarzenia na tle barwnego kontekstu kulturowego, obyczajowego i politycznego, kreśląc obraz szlacheckiej Rzeczpospolitej ze wszystkimi jej wypaczeniami. Ożywiają go sarmacka wolność, pycha, nonszalancja, życie na pokaz, awanturnictwo, procesy i inne cechy szlacheckie.