Obcy element

Dlaczego tak się stało, że Oleg Zakirow, który był majorem KGB o mieszanym uzbecko-rosyjskim pochodzeniu, wychowującym się w sowieckiej Azji Środkowej, mógł stać się głosem prawdy na temat zbrodni katyńskiej? Odpowiedzi dostarcza jego autobiografia pt. "Obcy element".

Zakirow przez całe życie czuł się jak nieswoja część środowiska, w którym przyszło mu egzystować. Dorastał w uzbeckim Andiżanie, gdzie był odmienny z powodu swojego chrześcijańskiego chrztu, dokonanego w tajemnicy dzięki jego prawosławnej babci. W szkole pozostawał nie do końca akceptowany, uznawany przez uzbeckich kolegów za Rosjanina, podczas gdy Rosjanie widzieli w nim Uzbeka. Pomimo tego, Zakirow wspomina rodzinne domostwo z ciepłem, ceniąc szczególnie uczciwość i prawdomówność obojga swoich rodziców.

Oleg był zdolnym uczniem, choć często postrzegano jego dociekliwość, zwłaszcza w kontekście historycznym i społecznym, jako przeszkodę. Studiując prawo, krytycznie oceniał treści przesycone ideologią komunistyczną i hipokryzję akademicką.

Po ukończeniu uniwersytetu znalazł się przed wyborem kariery prokuratora lub funkcjonariusza KGB. Postawił na KGB, wierząc, że stamtąd będzie mógł skuteczniej zwalczać problemy nepotyzmu i korupcji. Szybko jednak zdał sobie sprawę, iż instytucja sama w sobie była źródłem zła, co dostrzegł, pracując w smoleńskim oddziale KGB.

To właśnie w Smoleńsku Zakirow odkrył prawdę o zbrodni katyńskiej z 1940 roku, gdzie polscy oficerowie zostali zamordowani. Przeciwstawił się oficjalnej, fałszywej wersji władz sowieckich, oskarżającej Niemców, szukając prawdy i odkrywając rzeczywistych sprawców oraz świadków tej tragedii. Jego działania doprowadziły do konfliktu z przełożonymi, szczególnie po ujawnieniu wyników swoich badań mediom, historykom oraz polskim władzom.

Po wyrzuceniu z KGB i uznaniu go za niezrównoważonego, Zakirow nie mógł znaleźć pracy w Rosji. Prześladowany przez władze i dawnych kolegów, kilkukrotnie unikając śmierci, wyemigrował do Polski. Pomimo wcześniejszych obietnic wsparcia ze strony polskich władz, Zakirow wraz z rodziną żył w ubóstwie, pracując na czarno na budowach oraz zmuszony był żebrać w Łodzi. Jednak dzięki pomocy niektórych życzliwych ludzi mógł skupić się na pisaniu swojej książki.