O ROLI SŁUŻEBNEJ BANKÓW KOMERCYJNYCH

Niniejsza praca jest refleksją na temat postulowanej i rzeczywistej roli służebnej współczesnych banków komercyjnych. U jej podstaw leży przeświadczenie, że to, co warto zrobić, zasługuje też na to, aby zrobić to dobrze. Przywołana sentencja odnosi się w tym opracowaniu do biznesu bankowego. Banki komercyjne są formami ludzkiej rzeczywistości (zorganizowanego działania ludzi), którym przypisuje się podwójną celowość: działanie dla własnych korzyści ekonomicznych (banku i jego właścicieli) i działanie dla dobrobytu społeczeństwa. Nie do przecenienia jest poważna i rosnąca rola banków komercyjnych (które są podstawową formą współczesnych sektorów bankowych) w gospodarce i społeczeństwie, przypisywana im w teorii pośrednictwa finansowego oraz współczesnej teorii systemu finansowego. Banki, a ściślej bankowość, z którą banki dotychczas były kojarzone, są tym wynalazkiem ludzkości, który ma wspierać rozwój naszej cywilizacji, opartej na stosunkach pieniężnych (finansowych). W tym kontekście warto zastanowić się nad pożądaną i rzeczywistą rolą służebną banków komercyjnych, czyli rolą odgrywaną w gospodarce i szerzej - w społeczeństwie (inaczej: systemie społecznym); nad tym, czy oczekiwania wobec banków komercyjnych, że będą wnosiły pozytywny wkład w kształtowanie się ładu gospodarczego i ładu społecznego, znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. Z tym łączy się szereg pytań, m.in.: W czym upatrywano i upatruje się roli banków w systemie społecznym (czy ulega ona zmianie)? W jaki sposób banki komercyjne mogą służyć gospodarce i społeczeństwu? Jak służą gospodarce i społeczeństwu? Oczywiste jest, że poszukiwanie odpowiedzi na takie pytania wymaga odniesienia się zarówno do teorii, jak i faktów (rzeczywistości). Konieczność odwoływania się do świata działalności banków komercyjnych narzuca potrzebę skupienia uwagi na określonym przestrzennie i czasowo jej wycinku - w tym opracowaniu głównie na działalności banków w Polsce, funkcjonujących w warunkach gospodarki rynkowej. Chodzi przy tym bardziej o wskazanie pewnych tendencji, zjawisk i praktyk w świecie bankowym, które kreślą obraz pożądanej oraz rzeczywistej roli służebnej banków komercyjnych w pewnym sensie uniwersalny - zgodny z tym, co dzieje się w Polsce, ale i poza Polską, zwłaszcza zaś w Europie. Jest to w gruncie rzeczy esej poznawczo-teoretyczny i poznawczo-praktyczny dotyczący roli służebnej współczesnych banków komercyjnych, przedstawiony w perspektywie ekonomiczno-społecznej.