O podstawowych pojęciach judaizmu

Gershom Scholem (1897-1982) pozostaje czołowym historykiem współczesnego judaizmu. Urodził się w Berlinie, ale w latach międzywojennych zdecydował się wyemigrować do Palestyny, gdzie osiedlił się na stałe na długie lata, jeszcze zanim powstało państwo Izrael. Scholem koncentrował swoje badania na mistyce żydowskiej, co najlepiej widać w jego wykładach z końca lat 50. i początku lat 60. XX wieku. W tych wykładach analizuje fundamentalne pojęcia judaizmu takie jak Bóg, stworzenie, objawienie, tradycja i zbawienie, a także ich związki z historycznymi nurtami filozoficznymi. Rozważa na przykład wpływ neoplatonizmu na żydowską koncepcję Boga biblijnego oraz porównuje starożytne mitologie stworzenia z niczego z żydowską tradycją.

Scholem w swoich pracach, w tym w tych wykładach, dokonuje rehabilitacji żydowskiej mistyki, ze szczególnym uwzględnieniem kabały. Pokazuje, że mistyka ta nie była jedynie marginesem judaizmu, ale integralną częścią jego istoty. Uważa, że jest ona wynikiem dialogu, a czasem i konfliktu, między myślą biblijną a spekulatywnymi nurtami filozoficznymi, w tym neoplatonizmem. Podobnie jak w chrześcijaństwie idea Boga była współkształtowana przez filozoficzną refleksję, tak w judaizmie mistyka wpływała na podstawy doktryny. Scholem nie przedstawia więc pojęć w sposób sucho encyklopedyczny, lecz głęboko wchodzi w esencję myśli, której poświęcił swoje sześćdekadowe życie w jednym z najtrudniejszych okresów XX wieku.