Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim

Wyrazy zapożyczone często postrzegane są jako nieunikniona konieczność, sugeruje się ich użycie wyłącznie wtedy, gdy brak odpowiedniego rodzimego odpowiednika. Jednak dogłębne badania wykazują, że obce wyrazy nigdy w pełni nie odpowiadają rodzimym synonimom. Ich unikalne cechy wynikają z obcej struktury, nadającej im odmienne znaczenie niż to, które posiadają formy rodzimie lub dawno zaadaptowane.

Autorzy tej publikacji analizują wyjątkowość zapożyczeń, skupiając się na materiałach dotyczących języka polskiego i czeskiego. W badaniach wykorzystują metody językoznawstwa kulturowego, korpusowego oraz psycholingwistyki. Porównują, jak te zapożyczenia są formalnie adaptowane w obu językach, oceniając stopień ich integracji. Całość ich rozważań osadzona jest na szerokim tle, które obejmuje typologię zapożyczeń, mechanizmy ich przyjmowania oraz ich historię w językach polskim i czeskim. Dzięki temu książka nie tylko prezentuje najnowsze odkrycia dotyczące adaptacji, percepcji oraz społecznej recepcji wyrazów zapożyczonych, ale także służy jako solidny wstęp do badań nad zapożyczeniami i kontaktami językowymi.

Treść książki ukazuje, jak wyrazy zapożyczone świadczą o kulturowych interakcjach przekraczających granice państw i języków. Opisuje te wyrazy, które nie przeszły w spadku z przodków językowych, lecz zostały zaadaptowane z innych języków w toku historycznego rozwoju, a ich obce pochodzenie wciąż jest wyraźne dla przeciętnego użytkownika. Nie zajmuje się natomiast takimi wyrazami jak "burak", "praca" i "zupa", które mimo zagranicznych korzeni, zatarły ślady swego pochodzenia przez wielowiekowe użycie.

Książka łączy perspektywę językoznawczą z psycholingwistyczną, oferując nowe spojrzenie na dawne pytania oraz nowe argumenty w debacie nad zapożyczeniami. Zajmuje się kwestiami takimi jak motywy zapożyczania słów z innych języków, czynniki wpływające na ich przyswajanie oraz powody, dla których zapożyczenia utrzymują się mimo krytyki. Pyta, czy można obce słowo zawsze zastąpić rodzimym odpowiednikiem oraz czy jego pisownia wpływa na interpretację znaczenia. Analizuje możliwość mierzenia podobieństwa semantycznego między słowami obcymi i rodzimymi oraz dyskutuje o potrzebie ewentualnego zwalczania zapożyczeń w trosce o czystość języka. Odpowiedzi twórców opierają się na wynikach projektu badawczego, prowadzonego w latach 2012-2016, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Projekt ten, noszący akronim APPROVAL, skupiał się na adaptacji wyrazów obcych w języku polskim i czeskim.