NADZIEJA I PIEKŁO POLSKA 1914 - 1989 Witold Sienkiewicz

Historia Polski XX w. obejmuje okres od wybuchu I wojny światowej w 1914 r. po upadek Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w 1989 r. Jest książką skierowaną do szerokiego kręgu czytelników, zarówno tych, którzy interesują się historią, jak i tych, którzy pragną jedynie w sposób bardzo ogólny poznać przeszłość naszego kraju w okresie ostatniego stulecia. W książce obok zagadnień z zakresu polityki wiele miejsca poświęcono problemom społecznym, narodowościowym, wyznaniowym, gospodarczym, a zwłaszcza kulturze II Rzeczypospolitej i PRL. Bogaty dorobek kulturalny ostatniego stulecia znalazł osobne miejsce w tekstach poświęconych literaturze, teatrowi, sztukom plastycznym, muzyce i filmowi. Uwzględniono również największe osiągnięcia polskiego sportu, zwłaszcza te pierwsze, z okresu II Rzeczypospolitej. Wszystko to zostało niezwykle bogato zilustrowane barwnymi i czarno-białymi fotografiami artystów i szerzej - twórców kultury, instytucji z kulturą ściśle związanych, a także wybitnych sportowców.
Próba dotarcia do czytelnika nie tylko za pośrednictwem narracji tekstowej oraz kalendarium najważniejszych wydarzeń, ale również za pomocą ilustracji, charakteryzuje w sposób szczególny tę publikację. Zamieszczono w niej ponad 1,5 tys. zdjęć i blisko 100 map i wykresów. Można powiedzieć, że jest to ilustrowana historia Polski ostatniego stulecia, które minęło wraz z końcem tzw. Polski Ludowej. Ułatwieniem w korzystaniu z książki jest dołączony na jej końcu indeks osobowy.
Rozdział pierwszy, obejmujący lata 1914-1918, to w dziejach Polski okres, w którym materializowała się myśl o wyzwoleniu narodu spod ponad wiekowej niewoli. Ścierały się wtedy koncepcje obozów politycznych końca XIX i początku XX wieku i wykształcił się model, jaki legł u podstaw II Rzeczypospolitej. Zwycięstwo w tych zmaganiach początkowo odniósł obóz piłsudczykowski. Okres ten to także czas zrywu niepodległościowego. Polacy otrzymali możność współdecydowania o własnym losie we własnej ojczyźnie. Ale powszechna bieda, często głód, brak pracy, spekulacja i wielka troska o to, co będzie, sprawiały, że radość z wolności mieszała się z niepewnością, jaka będzie ta nowa Polska. Kraj poniósł ogromne straty, a odbudowa zniszczeń miała potrwać jeszcze długo.
Z chwilą narodzin II Rzeczypospolitej w 1918 r. powstały przed całym narodem nowe perspektywy rozwoju, a zarazem wyłoniły się przed ówczesnym pokoleniem trudne dylematy. O ile od końca XVIII wieku do początków XX wieku naczelnym problemem, wokół którego koncentrowały się wysiłki patriotów polskich była sprawa określenia dróg wiodących do niepodległości oraz sprawa aktywnego udziału społeczeństwa w walce o odbudowę własnego państwa na różnych frontach działań i za pomocą różnych środków, o tyle z chwilą zrzucenia obcej władzy zrodził się problem kształtu terytorialnego i ustrojowego II Rzeczypospolitej, a także jej bezpieczeństwa i trwałości. O sprawach tych traktuje drugi rozdział książki, obejmujący okres od roku 1918 po 1939 r.
Katastrofa września 1939 r. i widmo narodowej zagłady, o wiele groźniejszej niż okres zaborów, postawiła przed całym narodem niezwykle trudne zadania. Wojna spowodowała wielkie straty biologiczne ludności Polski sięgające ok. 5,8 mln zabitych, w tym ok. 2,6 mln polskich Żydów, a dalsze 2 mln osób stało się trwałymi kalekami. Zaludnienie kraju spadło o 23%. Największe ubytki dotknęły mężczyzn, a w przekroju społecznym inteligencji i robotników wykwalifikowanych. Odrabianie strat demograficznych zajęło 25 lat (do 1964 r.). Straty materialne kraju sięgały 38%, nie licząc powojennego demontażu prowadzonego przez Armię Czerwoną i skutków szabrownictwa. Obszar państwa zmniejszył się o 20%. Wojnie i okupacji lat 1939-1945 poświęcona została kolejna część książki.