Listy

<p>„Listy” to dziwna książka. Pierwsza o Marku Hłasce, która nie wyszła spod pióra znanego pisarza. Nie wyszła oficjalnie pod nazwiskiem Hłaski, ale dotyczy korespondencji kierowanej do bliskich mu ludzi. Listów było więcej, co samo w sobie jest imponujące, a ich selekcji dokona; Andrzej Czyżewski, prywatnie kuzyn Marka Hłaski. O czym są listy? To świadectwo różnych etapów życia polskiego pisarza. W niektórych czuć nostalgie i zagubienie, inne z kolei wykazują nonszalancję i pewność siebie. Taki był Marek Hłasko: według obecnych standardów, powiedzielibyśmy, że miał dwubiegunówkę. Może jednak prawda o listach Marka Hłaski mówi o nim coś więcej? Polski pisarz to człowiek o wielu twarzach, 363 listy w przedstawione w książce „Listy” nie odkryją przed nami każdej z nich. Nie zmienia to faktu, że treść opracowana przed Andrzeja Czyżewskiego pozwala spojrzeć na Marka Hłaskę inaczej. Jak? Przez lustro, którego on sam przez całe życie unikał. Nie jest tajemnica, że słynna poza cwaniaka z papierosem w ustach i zmarszczonym czołem, była w istocie poza kreowana na potrzeby porównań do Jamesa Deana. W rzeczywistości Marek Hłasko był zagubionym dzieckiem swojej epoki, rozdartym powietrzy wybuchem II Wojny Światowej, i niespełnionymi obietnicami nowego porządku. Gorzki ton przeplata się z humorem, refleksje z opisani codzienności, a wszystko jak to u Marka Hłaski, postawione na granicy faktów i wyobraźni. &nbsp;<br><br>Tyle wystarczy, aby przeczytać „Listy” Andrzeja Czyżewskiego. Mnie osobiście urzekła korespondencja Marka Hłaski z Agnieszkę Osiecką. Znacie Dodę? Wszyscy znają, choć nie wiadomo do końca z czego. Kiedyś śpiewała. Później występowała w programach rozrywkowych. Za czasów Marka Hłaski artyści prowadzili się nieco inaczej. Ten status wiązał się nieodłącznie z podziemiem artystycznym, słynną bohemą. Marek Hłasko i Agnieszka Osiecka długo pozostawali jej ważną częścią, wiodąc burzliwe i szalone życie młodych artystów. Z perspektywy czasu ich relacje wydaje się wręcz filmowa, a polski pisarz wypowiadał się o niej w sposób, jaki cechuje nie tylko wrażliwych artystów, ale przede wszystkim prawdziwych mężczyzn. potrafił być czułym kochankiem, ale i porywczym draniem, co jest wielką sztuką w przypadku korespondencji epistolograficznej. Przykład?&nbsp;<br><br>”Teraz piszesz mi, abym Ci przysłał świadectwo o braku przeszkód prawnych. Że nie mam żony itd. Kto – według Ciebie ma mi to świadectwo wystawić? Ben Gurion? Frank Sinatra? Czy może barman w mojej knajpie. Przecież ja nie jestem niczyim obywatelem i tylko w razie przestępstwa podlegam jurysdykcji tego kraju, na którego terenie się znajduję. (Jak to zresztą miało miejsce). Tego rodzaju zaświadczenie można uzyskać tylko w Polsce. Jeśli Ci to doradził Twój adwokat, to poślij go z powrotem na uniwersytet.</p><p>[do Agnieszki Osieckiej, Tel Awiw, 7 grudnia 1959]&nbsp;<br><br>Wielokrotnie westchnęłam podczas czytania „Listów”. Żyjemy w czasach, kiedy możemy kupić książki o listach, ponieważ listów nikt już nie pisze. Treść listów Marka Hłaski i Agnieszki Osieckiej stanowi tylko część całej, przytoczonej przez Andrzeja Czyżewskiego korespondencji, moim zdaniem jednak oddaje ducha prawdziwe miłości. Na kobiecie tak wrażliwej, jak ja, to robi wrażenie. Książka daje możliwość autentycznych wzruszeń i poruszeń, miejscami bowiem Marek Hłasko pozuje na łobuza, a gdzie indziej opisuje siebie jako bezbronnego dzieciaka. Taki był Marek Hłasko, taka była również jego twórczość, i takie są w końcu listy polskiego pisarza do jego bliskich i przyjaciół. Książka „Listy” to ponad 500 stron literatury pięknej, która na zawsze miała zginąć gdzieś w cieniu szuflad. Jednak przez wzgląd na autora, zyskała uniwersalnego, ponadczasowego znaczenia. Dla miłośników pięknego słowa książka „Listy” będzie ucztą królów. Z kolei wielu mężczyzn odnajdzie w książce Andrzeja Czyżewskiego inspiracje dla walentynkowych wierszyków. &nbsp;</p>

<p>W 2012 roku miały miejsce dwa ważne wydarzenia: Euro 2012 w Polsce i w Ukrainie oraz premiera książki „Listy”, wydanej nakładem wydawnictwa Agora. Była to niespodzianka dla fanów twórczości Marka Hłaski: wiele listów wcześniej nigdy nie opublikowano, a selekcji dokonywał brat cioteczny Marka Hłaski, Andrzej Czyżewski. Jedyny spadkobierca matki Marka Hłaski wszedł w posiadanie https://******.**. korespondencji znanego pisarza, co stanowi niemałą gratkę w oczach fanów twórczości https://******.**. „Pięknych Dwudziestoletnich”. „Listy” to jednak pozycja dedykowana nie tylko fanom Marka Hłaski, ale przede wszystkim sympatykom literatury pięknej w niecodziennej formie. Inaczej czyta się powieść, a inaczej historie znajomości epistolograficznych, jakie Marek Hłasko pielęgnował https://******.**. z Janem Nowakiem-Jeziorańskim czy Romanem Polańskim. Obie osobistości bez wątpienia możemy zaliczyć na poczet sławnych Polaków minionego wieku i trudno Marka Hłaski również do owej elity nie zaliczyć. Czy „Listy” miały wpływ na moją ocenę? Nieszczególnie, ponieważ sam Hłasko pewnie nigdy nie przypuszczał, że zostaną one opublikowane w formie książki. Tym samym z listów polskiego pisarza wyłania się nam wielość jego osobowości. Inną formę i treść ma korespondencja do wydawcy, a inna do matki. I to właśnie relacja z panią Marią Łucją Rosiak wydaje się jednym z najciekawszych fragmentów książki „Listy”. &nbsp;<br><br>Dziwne to uczucie czytać czyjąś korespondencje. Prywatność to dla mnie ważną rzecz, choć paradoksalnie niegdyś łatwiej było ją zachować. Listy szły długo, czasami na odpowiedz czekało się tygodniami. Korespondencja Marka Hłaski ma w sobie jakąś magię. Czytając niektóre fragmenty listów, miałam przed oczami zagubionego Marka Hłaskę, który nie potrafi się odnaleźć na bogatym zachodzie. Niewiele tu opisów jego wystawnego życia. Jakby on sam uznawał, że czerpie z życia garściami, ale nie warto o tym pisać w prywatnej, często intymnej korespondencji. A może nie chciał martwic swojej matki? W innych listach, szczególnie do swojego wydawcy, Jerzego Giedroycia, Hłasko opisuje się jako zdecydowanie bardziej męski, zdecydowany, konkretny. Jednocześnie w listach do matki pozwala sobie na słabość, choć często podkreśla, że nie chce jej martwic i najważniejsze, aby dbała o siebie. Może nie chciał narzekać? Może czuł, że nie ma na co? Ludzie w Polsce żyli w ogromnej biedzie, kraj każdego dnia ogarniała fala bezradności, gdzie inicjatywy jednostek brutalnie tłumiła sowiecka władza. Marek Hłasko takich inicjatyw podjął kilka, https://******.**. w opowiadaniach „Ósmy dzień tygodnia” czy „Następny do raju”, gdzie jawnie i ostentacyjnie krytykował rzekome blaski życia w komunistycznym ustroju. Na zachodzie tego wszystkiego nie było, a jednak polski pisarz wydaje się za tym tęsknić. Brzmi to absurdalnie, jeśli weźmiemy pod uwagę, że opuszczał Polskę jako znienawidzony przez Władysława Gomułkę i jego aparat państwowy. Wielu takich jak Hłasko, młodych i ambitnych, często ginęło bez wieści w szarości PRL-u. Polski pisarz wydaje się zostawić cząstkę siebie w kraju, do którego nigdy już nie wrócił. Owa nostalgia i tęsknota to często motyw listów Marka Hłaski. &nbsp;</p><p>Książka „Listy” liczy sobie blisko 500 stron, jednak czyta się ją lekko i przyjemnie. Co ciekawe w kilku listach autor wyraża przekonanie, że w takiej formie nie czuje się swobodnie. Może to dziwić, ponieważ listy Marka Hłaski to często krótkie opowiadania o jego życiu. A to samo w sobie czyniło je szalenie interesującą lekturą. Nie tylko do poduszki! &nbsp;</p><p>&nbsp;<br>S.</p>