Kościuszko. Rysa na pomniku?

Biografia bez retuszu

Tadeusz Kościuszko, znany jako "Naczelnik w sukmanie" i "bohater dwóch narodów," to postać, której legenda nadal inspiruje. Racławice i jego przyjaźń z Thomasem Jeffersonem to tylko niektóre z elementów jego fascynującego życiorysu. Czy jednak historia generała nie posiada żadnych rys? Czy rzeczywiście zasługuje na miano wybitnego dowódcy i wizjonera politycznego? Jaka jest prawda o jego przysiędze lojalności carowi Pawłowi I oraz jego obojętności wobec walk Polaków u boku Napoleona?

Biografia Kościuszki to gotowy scenariusz filmowy, który Sławomir Leśniewski prezentuje z niezwykłą dokładnością. Ukazuje on życie przyszłego przywódcy powstania, od jego trudnego dzieciństwa, poprzez edukację w Szkole Rycerskiej, podróż do Francji, nieszczęśliwą miłość do Ludwiki Sosnowskiej, po wielkie ambicje i sukcesy w karierze wojskowej podczas pobytu w Ameryce. Leśniewski skupia się na fundamentach sławy Kościuszki, którą stanowią dwie istotne wojny – walka o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz obrona Konstytucji 3 maja. Autora fascynuje także powstanie z 1794 roku, które, mimo początkowego triumfu pod Racławicami, zakończyło się klęską pod Maciejowicami.

Ta dotkliwa porażka kończy najburzliwszy okres w życiu Kościuszki, znany z podręczników i pamięci kolejnych pokoleń Polaków. Po niej nastąpił czas dwuletniego uwięzienia oraz ostatnie lata życia spędzone w szwajcarskiej Solurze. To właśnie w tych mniej znanych epizodach kryją się zapomniane lub nieznane fakty, które często umykają uwadze biografów – dotyczą one zarówno błędów politycznych, jak i niejasności w działalności wojskowej, które hagiograficzne narracje często pomijają.

Leśniewski, dzięki krytycznemu spojrzeniu i umiejętności narracji, przedstawia Kościuszkę jako postać autentyczną i złożoną, ukazując go takim, jakim naprawdę był.