Jerzy Grzegorzewski. Wariacje

Może nie umiem szukać dramatu współczesnego, może po prostu go nie ma. Idealną, jak sądzę, sytuację osiągnąłbym, gdybym potrafił sam napisać sztukę i wspólnie z aktorami zrobić z niej spektakl. Wtedy, być może, przestano by mnie rozliczać z tego, czy dość precyzyjnie sformułowałem swój stosunek do literackiego utworu, czy znalazłem dostatecznie klarowną wykładnie dla jego jakże czasem złożonej i zawiłej materii... - Jerzy Grzegorzewski w rozmowie z Marią Brzostowiecką, Scena wyobraźni i teatru, Tygodnik Kulturalny 1970 nr 26 Istnieje plotka, że Jerzy Grzegorzewski wymyślał swoje przedstawienia na scenie, podczas prób, które były seansami pełnej napięcia ciszy, przerywanej nagłymi rozbłyskami poetyckiego geniuszu. Tworzone przez niego literackie kompozycje nie były jednak, co tak chętnie powtarzają jego aktorzy, żonglerką wyciąganymi z kapelusza cytatami, ale wynikiem wnikliwej i precyzyjnej, długotrwałej, często wielomiesięcznej pracy. Przygotowywana przez Ewę Bułhak i Mateusza Żurawskiego trzytomowa edycja krytyczna scenariuszy autorskich Grzegorzewskiego pozwoli, być może, zaprezentować szerzej trzeci talent tego wybitnego artysty teatru: nie tylko reżysera i scenografa, lecz także dramaturga. Tom pierwszy zawiera pięć albumów, obejmujących teksty z lat 1978 1991 "Warjacje" (1978), "Powolne ciemnienie malowideł" (1985), "Tak zwaną ludzkość w obłędzie" (1987), "Usta milczą, dusza śpiewa" (1988), "Miasto liczy psie nosy" (1991) i zapis ich teatralnych realizacji. Każdy scenariusz, poprzedzony obszernym wstępem, opatrzony rozbudowanym aparatem krytycznym, który uwzględnia kolejne warianty tekstu, oraz odkrywa jego źródła i inspiracje, jest bogato zilustrowany zdjęciami autorstwa Wojciecha Plewińskiego, Marka Holzmana, Edwarda Hartwiga, Zygmunta Rytki i Krzysztofa Gierałtowskiego, a także szkicami reżysera.