Jak Polacy Niemcom Żydów mordować pomagali

Od pokoleń w Polsce krąży mit niewinności, karmiący się uproszczoną wizją historii. Jan Tomasz Gross w swoich publikacjach zaledwie zaczął zrywać zasłonę milczenia, odkrywając fragmenty niewygodnej prawdy. Niestety, prace historyków specjalizujących się w badaniach nad Zagładą, które ukazują współudział Polaków, wciąż pozostają poza zasięgiem szerszej publiczności, mimo ich potencjału do zrewolucjonizowania naszego spojrzenia na historię II Rzeczypospolitej, okupacji czy PRL-u aż do czasów współczesnych.

W tym nurcie znaczącą rolę odgrywa książka Stefana Zgliczyńskiego. Nieoparta na akademickiej terminologii, podobnie jak dzieła Grossa, kieruje się do szerokiego grona odbiorców. Miejmy nadzieję, że dojdzie do odbiorców gotowych uznać, że Polacy niejednokrotnie donosili na swoich żydowskich sąsiadów, zdobywali na nich wymuszenia i popełniali zbrodnie. W społeczeństwie wciąż brakuje zrozumienia i pogłębionej refleksji na temat krzywd wyrządzonych Żydom przez Polaków lub osoby polskiego pochodzenia żydowskiego. To nie kwestia braku dostępu do informacji, ale oporu przed zaakceptowaniem trudnej prawdy.

Książka Zgliczyńskiego, pełna siły i emocji, może być kluczowym elementem przyczyniającym się do tej głębokiej zmiany świadomości. Może pomóc podważać zakorzeniony mit, choć jego usunięcie może się wydawać niewykonalne. Ważne jest jednak, by próbować, a to dzieło stanowi właśnie taką nieustraszoną i ambitną próbę, jak zauważa Artur Domosławski.