Instrukcja nadużycia. Służące w XIX-wiecznych polskich domach

Pod koniec XIX wieku w Warszawie blisko 40 tysięcy kobiet pełniło rolę służących, pracując jako pokojówki, garderobiane czy osoby do wszelkich zadań. Były to głównie młode kobiety, które przybyły z prowincji do wielkiego miasta, będąc pozbawionymi wsparcia i bezbronności. Książka ta przybliża historie tych kobiet, często wykorzystywanych przez różnych ludzi z ich otoczenia. Duchowieństwo, zamiast karcić oprawców, koncentrowało się wyłącznie na ratowaniu ich dusz, podczas gdy pracodawczynie lekceważyły, poniżały i zwalniały swoje służące bez większego powodu. Nawet osoby zaangażowane w ruchy emancypacyjne i socjalistyczne, pomimo szczerych chęci, nie potrafiły skutecznie im pomóc.

Służące były w tamtych czasach narażone na całkowite podporządkowanie swoim pracodawcom, a walka o ich prawa trwała ponad sto lat. Dziś autorka tej książki przywraca im utraconą podmiotowość, nadając twarze i głos, a także wydobywa na światło dzienne głęboko zakorzenione struktury opresji wobec kobiet. Magdalena Kicińska, pisarka i redaktorka naczelna magazynu "Pismo", ukazuje te historie, odnajdując w nich prawdziwe nazwiska i osobiste dramaty, odsłaniając jednocześnie, jak systemowe było to zniewolenie.

Ta książka to wstrząsające świadectwo marginalizacji i przemocy, które z ich historii wysnuwa się klarownie i poruszająco. Nie jest to jednak ciężka i trudna do przyswojenia lektura z zakresu akademickiej historii, ale dzieło napisane z lekkością pióra, łączące twarde fakty i liczby z wciągającymi anegdotami, co podkreśla dr hab. Adam Leszczyński, profesor Uniwersytetu SWPS.