Gdzie poniesie wiatr

<p>Do tej pory przeczytałem już kilka książek Kristin Hannah. Dla mnie są gwarancją, że dam im ocenę od 4 do 5 gwiazdek. "Gdzie poniesie wiatr" przewyższają jakościowo wszystkie powieści jej autorstwa, które do tej pory czytałem. Dla mnie ta historia była rewelacyjnie dobra! Naprawdę dużo czytałem o latach 20. i 30. ubiegłego wieku, ale "Gdzie poniesie wiatr" było dla mnie czymś nowym, jeśli chodzi o tematykę, i myślę, że to jeden z powodów, dla których książka tak mnie urzekła. Każdy, kto czytał Kristin Hannah wie, że w jej historiach jest kilka punktów wspólnych: pierwszym jest to, że wszystkie rozgrywają się na przestrzeni kilku lat, drugim, że mają miejsce podczas ważnego wydarzenia historycznego, a trzecim - silne feministyczne przesłanie zawarte na ich stronach. I to właśnie widzimy również w "Gdzie poniesie wiatr".</p><p>Fabuła: Elsa ma już dwadzieścia lat, ale rodzice wciąż traktują ją jak dziecko i praktycznie zamykają w jej pokoju. Uważa się, że ma wadę serca i jest mniej urodziwa od swoich sióstr, dlatego rodzice codziennie powtarzają jej, że nigdy nie znajdzie męża. Pewnej nocy postanawia się zbuntować. Ubiera się, wychodzi z domu i poznaje Włocha Raffaello Martinellego. Szybko mleko się rozlewa - Elsa zachodzi w ciążę. Rodzice wypierają się jej, ale udaje jej się rozpocząć nowe życie z Rafem i jego rodziną. Raf czuje się uwięziony w swoim małżeństwie i na rodzicielskiej farmie, więc przez większość czasu zachowuje się lekceważąco. Elsa natomiast pochłonięta jest ciężką pracą na roli i otrzymuje od teściów uczucie, za którym tak długo tęskniła. Kilka lat później, w 1934 roku, w samym środku Wielkiego Kryzysu, bezrobocie i susza powodują, że wiele rodzin emigruje do Kalifornii w poszukiwaniu lepszej przyszłości. Elsa, teraz z dwójką dzieci, walczy dzień po dniu o utrzymanie rodzinnej farmy, ale w końcu musi zdecydować, czy zostać, czy podjąć ryzyko i wyjechać, jak wielu innych.</p><p>Kristin Hannah barwnie opisuje ciężkie życie w Teksasie i straszną klęskę żywiołową, która miała tam miejsce w latach 30. XX wieku. Gleba jest zniszczona od miesięcy suszy, burze niosą piasek i pył, które dostają się w każdą szczelinę, do domów i stajni. Ludzie i zwierzęta chorują na pylicę. Do tego dochodzi brak jedzenia i pieniędzy. To są straszne sceny, które autorka ożywia. Opisane tak żywo, że można sobie to dokładnie wyobrazić, choć na szczęście nie doświadczyło się niczego porównywalnego. Podobało mi się, że autorka przedstawiła tę epokę depresji, ale z punktu widzenia rolników, którzy z powodu kryzysu ekologicznego stracili wszystko. Stało za tym wiele miłości, wiele miłości do sposobu życia, do tego poświęcenia, jakim było sadzenie i zbieranie plonów i robienie wszystkiego własnymi rękami. Myślę, że autorka bardzo dobrze oddała reakcje ludzi, to jak jedni chcieli się tylko wzbogacić kosztem innych, a inni, ci biedniejsi, szukali sposobu, by sobie pomóc. Książka ma kilka bardzo fajnych momentów, jak np. z przyjacielem na obozie czy panią w bibliotece, ale też takie, które były straszne, jak np. te w szkole czy w szpitalu. W sumie była równowaga między nadzieją a rozpaczą.</p><p>Elsa jest świetną protagonistką. Z powodu wieloletniego ucisku ze strony rodziców nie ma pewności siebie i nie zdaje sobie sprawy z tego, jaka jest rzeczywiście dzielna. Gdy warunki życia w Teksasie stają się coraz gorsze, wyrusza z dwójką dzieci do Kalifornii. Ale ziemia obiecana nie istnieje. Nie ma tu burz pyłowych, ale też prawie nie ma pracy. Opisane sceny przypominają aktualne problemy. Uchodźcy są stłoczeni w obozach, gdzie muszą żyć w nieludzkich warunkach. Nikt nie chciał ich zintegrować ze społecznością ani dać im pracy, co najwyżej za marne grosze. Odzwierciedla bardzo ciężki okres, jaki przeżyła ludność, gdzie mimo propagandy "The American Dream" ludzie byli apatyczni wobec cierpienia i biedy własnych współobywateli. Choć Elsa nadal ma niskie mniemanie o sobie, to z dnia na dzień przerasta samą siebie. Nie sposób jej nie podziwiać. Przez całą książkę jej ewolucja jest zaskakująca i cudowna, ale jednocześnie stopniowa i spójna. Poznajemy ją jako niezdecydowaną, bojaźliwą młodą kobietę bez poczucia własnej wartości, zanim stanie się kobietą, która czerpie siłę i determinację niezbędną do tego, by wychowywać swoje dzieci, będące siłą napędową jej życia. Ale Elsa nie jest jedyną ważną bohaterką, bo znaczącą rolę będzie miała jej córka Loreda. Jest zupełnym przeciwieństwem matki: zdeterminowana, zuchwała, o silnym charakterze, która nie ustaje w obliczu niesprawiedliwości i dlatego relacje między matką a córką nie będą łatwe. Niezwykła jest również jej ewolucja, która przechodzi od bycia rozdrażnioną i rozpieszczoną nastolatką, która nie docenia swojej matki, do otwarcia oczu i dostrzeżenia wszystkich poświęceń, jakie dla nich poniosła. Zakończenie mnie nie zaskoczyło. Nie wiem dlaczego, ale widziałem, że to nadchodzi. Były zdania czy momenty, które sprawiły, że zacząłem się nad tym zastanawiać i widzimy, jak niesprawiedliwe jest życie i że za późno mówimy, że doceniamy i kochamy.</p><p>"Miłość zostaje, kiedy wszystko inne znika. Powinnam to powiedzieć dzieciom, kiedy wyjeżdżaliśmy z Teksasu. Powiem im dziś wieczorem. Nie sądzę, żeby to zrozumieli. Jeszcze nie teraz.<br>Mam czterdzieści lat i sama dopiero odkryłam tę podstawową prawdę.<br>Miłość, w dobrych czasach jest marzeniem, w złych - ratunkiem"</p><p>To, jak można się domyślić, trudna, i emocjonalna opowieść pełna wspaniałych przesłań o przyjaźni, solidarności, emigracji, znaczeniu edukacji, relacjach między matkami i córkami oraz rodzinie. „Gdzie poniesie wiatr” to kolejne małe cudo autorstwa Kristin Hannah.</p>

<p>Kristin Hannah przez długi czas tworzyła wyłącznie w obrębie romansideł, ale na przestrzeni ostatnich lat jej książki zaczęły zahaczać o skrzyżowanie fikcji historycznej z literaturą kobiecą. W swojej najnowszej powieści pt. „Gdzie poniesie wiatr” fabułą nawiązuję do czasów Wielkiego Kryzysu w lat 30. w Stanach Zjednoczonych, a w szczególności do katastrofy ekologicznej, jaką był tzw. dust bowl. Wpływ tego zjawiska wywołał w tym kraju chyba pierwsze oznaki świadomości człowieka o jego destrukcyjnym wpływie na przyrodę i mogącą czyhać za rogiem klęską.</p><p>W książce śledzimy ten okres poprzez historię Elsy Wolcott Martinelli. Pochodzi ona z dość zamożnej rodziny z Teksasu i jest wychowywana w przekonaniu, że jej życie będzie krótkie i że tak naprawdę jest niewiele warta. W młodym wieku cierpiała na chorobę serca, co tylko upewnia ją w tym przekonaniu, a jej rodzice dosłownie stracili nią zainteresowanie. Zapalona czytelniczka, ucieka w ten sposób od codzienności, aż do momentu, gdy poznaje Rafe'a Martinellego. Efektem tego była ciąża i rozłam w jej życiu. Z obowiązku wychodzi za mąż za mężczyznę, który miał inne plany, ale Elsa zrobi wszystko, by dostosować się do życia dziecka rolników. Wszystko dopóki posiadłości teściów nie dotknie fala niosących spustoszenie burz pyłowych, które będą nękać ziemię południowo-środkowych Stanów Zjednoczonych przez prawie siedem lat.</p><p>Więcej o fabule „Gdzie poniesie wiatr” nie chce pisać, bo to naprawdę rozległa historia, która dopiero wtedy się zaczyna. Przypomina to w pewnych aspektach „Grona gniewu” Johna Steinbecka. Powieść ma tę samą surowość i dawkę przemocy, ponieważ mężczyźni muszą stawić czoła strasznym wyzwaniom. Śledzimy losy Martinellów, Elsy, jej córki Loredy i syna Antoniego. Ani jedna strona nie wydaje się na wyrost, wszystko jest ważne i Hannah kreśli efektowne portrety głównych bohaterów, ale i pozostałych, bardzo licznych. „Gdzie poniesie wiatr” jest miejscami naprawdę fascynujące, bogato udokumentowane, czuć epicki powiem, a i emocji znajdziemy sporo, bo przywiązujemy się do Elsy, tej kobiety, która nie bardzo wie, kim jest, najwyraźniej nieprzystosowana do świata, w którym ewoluuje. Jej wady i jej ewolucja w trakcie książki są głęboko poruszające.</p><p>Najciekawsze, że przedstawiona przez Kristin Hannah historia wydaje się znajoma. W obecnych realiach non stop mówi się o ekologii i fatalnym w skutkach oddziaływaniu człowieka na przyrodę. Ale dużo mówi się też o migracji. Jedynym rozwiązaniem w tamtych czasach było często wyjście na drogi i udanie się na zachód, gdzie podobno życie było łagodniejsze. Mówi też o walce o większą równość, wzajemną pomoc... Jest tu ogromne echo z naszymi czasami, nawet jeśli są radykalnie inne.</p><p>Myślę, że to piękna książka, jedna z bardziej wartych polecenia, biorąc pod uwagę te, które przeczytałam w 2022 roku. Na pewno ma też kilka swoich wad, jak na przykład uproszczenia historyczne, czy dość śmiesznie szybki wstęp. Niemniej jednak „Gdzie poniesie wiatr” ma mocną tematykę, bohaterów, a czytać kończy się z poczuciem żalu, że można byłoby to jeszcze pociągnąć. Kristin Hannah pokazuje tutaj, jak daleko zaszła i jaką zdolność ma jej proza do pouczania w uderzający sposób. Polecam.</p>

<p>Do Kristin Hannah przykleiła się już łatka, że jest ona autorką piszącą “książki dla kobiet”, cokolwiek to znaczy. I jakkolwiek dziwnie może to zabrzmieć, zamierzam bronić tezy, że są to książki dla wszystkich. “Gdzie poniesie wiatr” powinien przeczytać niejeden facet, by otworzyć się na ten rodzaj czułości i wrażliwości, jaki autorka ma do swoich bohaterów.</p><p>Temat kobiet, które przetrwały niemożliwe czasy przewija się przez wszystkie trzy książki Hannah, które czytałem (mówię tutaj o recenzowanej książce, “Słowiku” oraz “Wielkiej samotności”). Autorka często skupia się na więziach międzypokoleniowych, pomiędzy starszymi i młodszymi kobietami, które zazwyczaj mają ze sobą skomplikowane relacje. &nbsp;Wszystkie trzy łączy też wątek przetrwania w trudnych czasach.</p><p>“Gdzie poniesie wiatr” rozgrywa się w latach 30. w Teksasie i skupia się na Elsie Martinelli i jej córce, które próbują przetrwać całkowite zniszczenie życia, jakie do tej pory znały.</p><p>Główna bohaterka, Elsa wyrzeźbiła dla siebie kawałek raju - kochającą rodzinę, ziemię, na której można zamieszkać, uprawiać rolę i być z niej dumnym, oraz otrzymała w darze losu &nbsp;wyjątkową teściową, której początkowa podejrzliwość szybko przeradza się w sympatię. Wtedy natura obraca się przeciwko nim. Wszystko umiera. Nie ma jedzenia, aby się wyżywić, nie mówiąc już o kilku zwierzętach, które są potrzebne, aby utrzymać ich farmę. W końcu syn Elsy zaczyna poważnie chorować, a ona sama musi zdecydować, czy przetrwać i mieć nadzieję na zakończenie tego piekła, czy też wyruszyć w niebezpieczną podróż na zachód, do Kalifornii.</p><p>To naprawdę świetna historia o rodzinie, która próbuje przetrwać. Od razu polubiłem Elsę, jej chęć przetrwania i jej słabości. W głębi duszy kibicowałem, żeby udało jej się doprowadzić rodzinę do bezpieczeństwa. Próby te nigdy się jednak nie kończą, ale nie jest też tak, że autorka specjalnie wpędza swoją bohaterkę w kolejne nieszczęścia. Tak jak wspominałem powyżej, Hannah ma wiele sympatii wobec swoich bohaterek i jako demiurg kreujący świat, bohaterów i historię, jest zawsze sprawiedliwa. Nie czuć w tej powieści ani grama fałszu, jest ona czystą obserwacją ludzkiego dramatu. To bardzo lubię w twórczości amerykańskiej pisarki, dlatego też tak bardzo podobało mi się “Gdzie poniesie wiatr”. Szczerze polecam, bo być może za kilka dekad będzie to identyczna klasyka, porównywalna z “Gronami gniewu”.</p>

<p>Kristin Hannah napisała wiele powieści, ale ja miałam okazję przeczytać jedynie kilka z nich. Nie mogę więc określić się jakąś znawczynią jej książek, niemniej każda z nich na swój sposób była interesująca. “Gdzie poniesie wiatr” jest książką, która jako pierwsza z nich ma wyraźnie zarysowany kontekst historyczny i muszę przyznać, że jestem pod ogromnym wrażeniem tego, czego dokonała Hannah w swojej powieści. To być może jej najlepsze dzieło - a na pewno najlepsze spośród tych, które miałam okazję przeczytać.</p><p>Elsa, w wieku dwudziestu trzech lat, prowadziła życie w ukryciu, cierpiąc na gorączkę reumatyczną jako młoda dziewczyna, traktowana jak inwalidka i odludek przez nieczułą rodzinę. Zatraca się w fikcji literackiej, ale chce mieć znacznie więcej z życia. Dostaje inne życie, ale jest ono trudne, wypełnione bólem serca, nieznośnym upałem i pyłem, którego można posmakować. Ma jednak podporę w postaci kochających teściów, ale nie jest to wystarczające. W samym środku Wielkiego Kryzysu, przy wszystkich klęskach żywiołowych, zabiera dwójkę swoich dzieci do Kalifornii w nadziei na lepszy start. To, co tam znajduje, to wstrząsająca egzystencja w biedzie, straszne warunki życia i niewolnicze warunki pracy. Ale znajduje również przyjaźń, której nigdy nie znała, miłość, o której marzyła, ale nigdy nie myślała, że jest możliwa.</p><p>Hannah pisze w notce, że Elsa jest postacią fikcyjną, ale reprezentuje odporność i siłę w obliczu pozornie niekontrolowanych okoliczności tak wielu prawdziwych ludzi, którzy żyli w tamtych czasach. Jak większość dobrej fikcji historycznej, czytając tę książkę czułam, że autorka spędziła naprawdę wiele czasu na zebranie informacji i wplecenie ich w treść książki. Wiem to, bo sama grzebałam nieco w internecie na ten temat. Hannah oddała sprawiedliwość tym czasom dzięki postaciom, o które można się troszczyć, wciągającej historii i realistycznemu przedstawieniu tego wycinka z amerykańskiej historii, który w jakiś sposób został we współczesnej literaturze nieco zaniedbany (a szkoda). Nie do końca 5 gwiazdek, bo czułam, że momentami było to trochę przeciągane, ale gorąco polecam miłośnikom historycznej fikcji, szczególnie. Było wzruszająco, ciekawie, wciągająco - czego innego można chcieć od dobrej literatury.</p>