Ernestyna Potowska-Rose. Od judazmu do ateizmu i feminizmu

W połowie XIX wieku Ernestyna Potowska-Rose, pochodząca z Piotrkowa Trybunalskiego, była znana jako wybitna mówczyni w Stanach Zjednoczonych. Stała się czołową działaczką walczącą o zniesienie niewolnictwa i prawa kobiet, wyróżniając się jako jedyna ateistka wśród feministek tamtych czasów, często rzucając wyzwanie tradycyjnym wartościom religijnym.

Bonnie S. Anderson w swojej biografii "Ernestyna Potowska-Rose od judaizmu do feminizmu i ateizmu" przybliża nam fascynującą historię życia Ernestyny, jej osiągnięcia oraz wyjątkowy charakter. Była jedynym dzieckiem rabina z Piotrkowa, które odrzuciło religię w młodym wieku. Zawalczyła o swój posag przed sądem, sprzeciwiła się zaaranżowanym zaręczynom i trwale zerwała więzi z rodziną, Judaizmem oraz Polską. W wieku 17 lat zamieszkała w Berlinie, a później w Londynie, gdzie zaprzyjaźniła się z Robertem Owenem, utopijnym socjalistą. W Londynie poznała też Williama Rose'a, z którym w 1836 roku przeniosła się do Nowego Jorku. W Ameryce, pod nazwiskiem męża, stała się ważną postacią w ruchach na rzecz praw kobiet, zniesienia niewolnictwa i zmniejszenia wpływów religii, przyczyniając się do uzyskania przez zamężne kobiety praw majątkowych. Jej przemówienia w dwudziestu trzech stanach Ameryki rzucały wyzwanie chrześcijańskim normom, inspirując wielu dziewiętnastowiecznych reformatorów i rewolucjonistów.

Po zakończeniu wojny secesyjnej w 1869 roku, Ernestyna wraz z mężem wróciła do Anglii, gdzie kontynuowała działalność na rzecz poprawy świata. Mimo życia poświęconego walce o prawa wyborcze kobiet, jej przełomowa rola w historii feminizmu przez wiele lat pozostawała zapomniana. Była postrzegana jako zbyt radykalna i obca z racji swojego statusu imigrantki, pochodzenia żydowskiego i ateistycznych poglądów.