Dolores Claiborne

Niezwykle ciekawa i niekonwencjonalna powieść Kinga. “Dolores Claiborne” można określić jako pewnego rodzaju eksperyment artystyczny, pozwalający bohaterce opowiedzieć swoją historię bez dbania o normalne tradycje pisarskie.

Znając powieści Stephena Kinga, jego obsesje, motywy, które wykorzystuje, zagrania ta książka wydaje się być wyjątkowo nietypowa. Nie spotkamy tutaj żadnych perspektyw innych bohaterów, żadnego przełączania między perspektywami, żadnego opisu od wszechwiedzącego narratora, prawie żadnego prawdziwego horroru czy czegoś nadprzyrodzonego. Książka skupia się niemal wyłącznie na opowieści starszej pani, która wyjaśnia, co się stało kilkadziesiąt lat temu, kiedy zginął jej mąż i co się dzieje obecnie.

Kiedy Vera Donovan umiera nagle, jej gosposia Dolores Claiborne jest podejrzana o jej zabicie. Ale Dolores jest gotowa opowiedzieć swoją wersję wydarzeń, od początku do końca.

Tak jak wspominałem, "Dolores Claiborne" napisana jest w formie monologu opowiadanego przez główną bohaterkę. Jest to przejmująca opowieść, w której Dolores wspomina długie lata swojego małżeństwa i pracy dla Very Donovan.

Słyszymy o jej dzieciach, życiu domowym i trudnym małżeństwie z Joe, ale to jej bardzo trudna relacja z Verą i to, jak życie obu kobiet łączyło się przez lata i jak wpływało na Dolores, czyni tę opowieść tak głęboką i poruszającą. W tej historii jest silny feministyczny podtekst, który bardzo doceniłam. King, jak nikt inny, potrafi napisać silne i wiarygodne postaci kobiece.

Książka wciągnęła mnie już od pierwszej strony i nie chciała wyjść z mojej głowy, nawet po jej skończeniu. Niesamowita fabuła, która urzekła mnie w sposób, którego się nie spodziewałam po tym autorze. Relacja między Dolores i Vera jest tak dobrze napisana - ale to nic dziwnego, King zawsze dbał o to, żeby tworzyć ciekawych bohaterów. Zaskoczyło mnie też to, jak niesamowicie zabawna jest to lektura. Owszem, bywa również niekomfortowa i przerażająca, ale nie jest to groza charakterystyczna dla Kinga. Dlatego, jest też jak na tego autora wyjątkowa - nie tylko ze względu na sposób jej napisania. Ciekawy eksperyment, który zdecydowanie polecam przeżyć na własnej skórze.

Teraz, gdy wreszcie przeczytałam “Dolores Claiborne”, szczerze zastanawiam się, dlaczego tak długo odkładałam sięgnięcie po tę książkę. W zasadzie tytuł zawsze wydawał mi się znajomy - byłam wręcz przekonana, że albo czytałam powieść, albo widziałam wcześniej film, choć tak nie było. Co prawda film zrobił swego czasu furorę (Kathy Bates ledwie 5 lat wcześniej odebrała Oscara za “Misery”, a to była adaptacja kolejnej powieści Kinga, w której brała udział), ale nie przypominam sobie, żebym była na polskiej premierze tego filmu. Niemniej, w końcu przeczytałam tą książkę od początku do końca i mogę swobodnie na jej temat się wypowiedzieć.

O tej powieści z 1992 roku powiedziano już wystarczająco dużo, ale myślę, że nigdy za mało dyskusji o powieściach Kinga. Fabuła skupia się na losach tytułowej bohaterki. Dolores jest gosposią, która pracowała dla bardzo bogatej kobiety o imieniu Vera Donovan i w końcu została awansowana na jej osobistą towarzyszkę, gdy Vera z wiekiem stała się coraz bardziej zależna od innych. Teraz Dolores została oskarżona o zabójstwo swojej pracodawczyni. Vera została znaleziona na schodach martwa, a wszystkie poszlaki wskazują, że nie był to wypadek.  Książka jest opowiedziana w formie monologu Dolores, która uznaje, że musi wyjawić prawdę, jeśli chce się oczyścić z zarzutów.

Cofa się aż do lat młodzieńczych, kiedy to poznała swojego męża w szkole średniej i ich wczesnego związku, opowiada też, jak po ich ślubie i urodzeniu dziecka przyszła do pracy u pani Donovan, kiedy była w ciąży z jej córką, Seleną. Sedno akcji rozgrywa się 20 lipca 1963 roku, w dniu, w którym wszystko się odmieniło wraz ze śmiercią jej męża. Ale to tylko niewielka część całej historii, którą stanowi jej narracja o pracy dla Very Donovan, która do najlżejszych nie należała. Te różne wątki są jak puzzle w układance - na końcu buduje się z nich obrazek mający wyjaśnić, co stało się tego felernego dnia, gdy Vera Donovan umarła.

Stephen King zawsze imponował mi jako pisarz. Może nie przeczytałam aż tak wielu jego tytułów, ale czytam go od czasów, gdy byłam nastolatką. Nie zagłębiałam się zbytnio w prawdziwe horrory. Czytałam “Carrie” mając 14 czy 15 lat, ale poza tym wolałam jego dramaty psychologiczne - to książki, które w mojej opinii wychodziły mu najlepiej. “Dolores Claiborne” też można do nich zaliczyć. Z pewnością, wielu z czytelników przyciągnie do tej książki fakt, że narracja pisana jest w sposób unikalny i nietuzinkowy, ale dla mnie nie tylko to było intrygujące. Książka zadaje kilka bardzo ciekawych pytań - głównie o naturę relacji władzy, ale też i o małżeństwo, relacje międzyludzkie. Całkiem ciekawie jest spojrzeć na tą książkę z tej strony i zastanowić się nad tym co King pisze. Wydaje mi się, że to może być jego najbardziej dojrzała książka pod tym względem. Odnalazłam w niej kilka fragmentów, które warte były zastanowienia się. 

Stephen King doskonale wie, jak jednocześnie pisać książki, które będą zawierały ciekawe i skomplikowane portrety psychologiczne bohaterów, a jednocześnie jego książki zawierają wciągającą i ciekawą akcję. Ma coś, co można nazwać “czułym spojrzeniem” - choć w jego książkach łatwo dostrzec wady, to ciężko nie wciągnąć się i nie kibicować bohaterom jego powieści. Dla mnie to idealny przykład literatury popularnej, która jest po prostu dobra. Z całego serca polecam tę książkę.