Doliniacy

Marian Podgóreczny, autor książki, swoją działalność konspiracyjną rozpoczął w Obwodzie AK Nieśwież, znanym także jako Strażnica, który znajdował się w okolicach Zaostrowiecza, skąd pochodził. Od młodych lat był zaangażowany w działalność harcerską w ramach AK. W 1944 roku dołączył do 27 pułku ułanów AK, gdzie walczył pod pseudonimem "Żbik". Przez pewien czas podążał bojową ścieżką wraz ze Zgrupowaniem Stołpecko-Nalibockim AK, dowodzonym przez porucznika Adolfa Pilcha, znanego jako "Góra" czy "Dolina". Brał udział w walkach z okupantami w Puszczy Nalibockiej, a następnie wziął udział w Powstaniu Warszawskim w Puszczy Kampinoskiej. Po klęsce pod Jaktorowem, gdy Grupa Kampinos została rozbita 29 września 1944 roku, wraz z por. Doliną przekroczył Pilicę, by walczyć dalej w 25 pułku piechoty AK, a następnie w kadrowym oddziale Doliniaków. Na jego drodze walki poległo wielu jego towarzyszy broni.

Podgóreczny przez lata zbierał materiały dotyczące historii swojego oddziału, których owocem była książka zatytułowana "Doliniacy. Niezwykłe dzieje Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego". W opisywanych wydarzeniach często brał udział osobiście albo znał bezpośrednio ich świadków. Jego wiedzę wzbogaciły dokumenty archiwalne i wywiady, w tym rozmowa z Adolfem Pilchem po jego powrocie z emigracji. Dzięki temu powstało dzieło przedstawiające działalność oddziałów porucznika Pilcha i jego poprzedników, takich jak porucznik Kasper Miłaszewski i major Wacław Pełka. Podgóreczny, jako osoba pochodząca z Kresów, miał unikalne zrozumienie specyfiki tych ziem i komplikacji II wojny światowej, w tym relacji polsko-sowieckich i ich wpływu na stosunki polsko-niemieckie.

Historia Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego AK, jaką przedstawił Marian Podgóreczny, jest jednym z najchlubniejszych rozdziałów polskiej partyzantki czasów wojny. Działała ono najdłużej spośród dużych jednostek partyzanckich Armii Krajowej, z 19 miesiącami nieprzerwanych działań bojowych. Ich osiągnięcia to około 230 akcji zbrojnych. Mimo trzech rozbić – zarówno przez Niemców, jak i partyzantkę sowiecką – oddziały zawsze się odradzały i kontynuowały walkę. To świadectwo niebywałego poświęcenia i determinacji żołnierzy-ochotników. Ostateczny szlak bojowy oddział Doliniaków zakończył w styczniu 1945 roku w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego. W latach 1943-1944 przez szeregi Zgrupowania przewinęło się około 1500 żołnierzy AK.