Anoda i Katoda. Tom I

Pierwszy z dwóch tomów wyboru tekstów Melchiora Wańkowicza, który to wybór wedle zamierzeń samego autora ma stanowić przegląd całej jego twórczości reporterskiej i publicystycznej od czasów najwcześniejszych (jeszcze sprzed I wojny światowej) po ostatnie lata życia. Obecna edycja „Anody i katody” została rozszerzona o wiele tekstów dodatkowych – pierwszy tom poprzedza wstęp Agaty Szwedowicz, a zamyka odnaleziona w archiwum Autora „Brygada Świętokrzyska”. W skład drugiego tomu jako teksty dodatkowe wejdą: „Prosto od krowy” oraz „Przez cztery klimaty 1912–1972”; całość zamknie zaś posłowie Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.

Pierwsze wydanie „Anody i katody” ukazało się w wydawnictwie PIW w roku 1981, drugie – w serii Dzieła wybrane – opublikowało Wydawnictwo Literackie w roku 1986 (tom 1) oraz w roku 1988 (tom 2). Obecne wydanie „Anody i katody” jest wydaniem trzecim rozszerzonym – wzbogaconym o teksty, które w sposób znaczący uzupełniają wizerunek Melchiora Wańkowicza jako prawdziwego mistrza i literackiego fundatora „polskiej szkoły reportażu”.

Do obecnej edycji „Anody i katody” AD 2011 dodano następujące utwory: 1. „Prosto od krowy” (słynna, bardzo skondensowana rozprawa o sztuce pisania reportażu, która została przez samego Wańkowicza rozczłonkowana i włączona do „Karafki La Fonteine’a”); 2. „Brygada Świętokrzyska” (tekst drukowany wcześniej wyłącznie w publikacji okolicznościowej pt. „W marszu i boju. Z walk i przeżyć partyzanckich żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej”, którą to w roku 1948 opublikowało Wydawnictwo Zarządu Głównego Samopomocy Żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej); 3. „Przez cztery klimaty 1912–1972” (przekrojowa książka Melchiora Wańkowicza – trzy wydania: 1972, 1974, 1976 – zawierająca kolażowy wybór jego tekstów publicystycznych i reporterskich, z których wiele ukazało się już w obecnej edycji dzieł zebranych, a do niniejszego wydania „Anody i katody” zostały włączone tylko te, które jeszcze się w tej serii nie pojawiły). 

Wańkowicz wie nie tylko, jak ludzie mieszkają, jak spędzają dzień, czym się interesują i jak rozmawiają, ale i to, jak gotują, skąd proboszcz w Krotoszynie kupuje dzwonki do kościoła, jak się nazywała fabryka karet i powozów w Poznaniu przed pierwszą wojną światową, ile wynosiły ordynaria we wschodniej Galicji i jakie ptaki śpiewają nad polami. Jest w tej dokładności kontynuatorem najlepszych wzorów rzetelności Prusa, tak jak w batalistyce przypomina Sienkiewicza, w rozumieniu heroizmu walki z przyrodą bodaj Londona.
Mieczysław Kurzyna


Tomasz Budyta czyta fragmenty książki:

ODCINEK 1
ODCINEK 2
ODCINEK 3
ODCINEK 4
ODCINEK 5

Realizacja nagrania: Program I Polskiego Radia