Akcja Wisła. Kres krwawych walk z OUN-UPA

Książka, oparta na faktach, analizach i debatach, omawia ostatni etap konfliktów polsko-ukraińskich. Wydarzenia koncentrują się na krwawych czystkach etnicznych rozpoczętych w 1943 roku na Wołyniu, za którymi stała Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN). Ta organizacja, podobnie jak lokalni komuniści, po zakończeniu wojny nadal stanowiła zagrożenie dla wschodnich rubieży Polski, dążąc do ich przejęcia. W latach 1946-47 sytuacja w południowo-wschodnich rejonach Polski była niestabilna. Wiejskie społeczności ukraińskie często wspierały UPA, która korzystała z trudnodostępnych, górzystych i zalesionych terenów, takich jak Bieszczady i Pogórze Przemyskie. Niewystarczająca liczba dróg oraz brak miast i garnizonów wojskowych dodatkowo utrudniały kontrolę tych terenów.

Wobec nieskuteczności doraźnych akcji Wojska Polskiego i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zdecydowano się na zorganizowaną operację militarną, połączoną z przesiedleniem ludności ukraińskiej na zachodnie i północne ziemie Polski. Tak narodziła się operacja pod kryptonimem „Wisła”, wokół której narosło wiele pytań i kontrowersji. Ukraińscy historycy często wyodrębniają działania tej operacji, określając je jako komunistyczne zbrodnie, czystki etniczne, a nawet ludobójstwo. Jednakże sama koncepcja akcji „Wisła” bazowała na przedwojennych regulacjach prawnych i nie była związana z komunizmem. Wbrew różnym opiniom, Polska nie złamała prawa międzynarodowego. To również nieprawda, że w wyniku operacji zginęły tysiące osób.

Wykreowane mity obejmują także funkcjonowanie obozu w Jaworznie, gdzie umieszczano podejrzanych o działalność w strukturach OUN-UPA. Marek A. Koprowski szczegółowo analizuje te oraz inne kontrowersyjne aspekty operacji „Wisła”, nie zapominając przy tym o niemal zapomnianej akcji „H-T” oraz ukazując postacie odpowiedzialne za zbrodnie. Dodatkowo książka zawiera bogaty zbiór archiwalnych fotografii z Muzeum Historycznego w Sanoku oraz kolekcji prywatnych prof. Władysława Filara. Autor, Marek A. Koprowski, to znany pisarz, dziennikarz i historyk, zajmujący się tematyką wschodnią oraz losami Polaków na tamtych terenach. Wiele jego publikacji, w tym uhonorowana Nagrodą im. Oskara Haleckiego seria „Wołyń. Epopeja polskich losów 1939-2013”, wydano nakładem Wydawnictwa Replika. Zdobył również nagrodę „Polcul - Jerzy Bonicki Fundation” za zasługi na rzecz polskiej kultury na Wschodzie.