281 dni w szponach NKWD

„281 dni w szponach NKWD” to poruszająca relacja z młodości Danuty Janiczakówny-Szyksznian, mieszkanki Wilna, którą wojna zastała w wieku 14 lat. Już od początku konfliktu angażuje się w działalność konspiracyjną, a w wieku 19 lat walczy w Powstaniu Wileńskim, znanym jako Operacja „Ostra Brama”. Jej odwaga zostaje nagrodzona srebrnym krzyżem z mieczami. Na nieszczęście, w Wigilię Bożego Narodzenia 1944 roku zostaje aresztowana, a następnie przetrzymywana w więzieniu na Łukiszkach, gdzie przechodzi brutalne śledztwo prowadzone przez NKWD. W marcu 1945 roku zostaje zesłana do obozu pracy w Jełszance, niedaleko Saratowa.

W swoich wspomnieniach autorka przedstawia wstrząsające przeżycia z czasów, gdy była dziewiętnastoletnią Polką z Wilna, skazaną na niewyobrażalne cierpienia przez stalinowskie władze z powodu przynależności do Armii Krajowej. Opisuje mękę lat spędzonych w sowieckich więzieniach i syberyjskim łagrze, nie ograniczając się tylko do własnych przeżyć, ale także ukazując losy towarzyszek niedoli. Mimo bezwzględności oprawców, nie pomija momentów, w których strażnicy wykazywali odruchy człowieczeństwa. Dzięki doskonałej pamięci autorki, książka staje się cennym dokumentem historycznym, rozszerzającym wiedzę na temat stalinowskich represji wobec Polaków z Wilna, Wileńszczyzny oraz pozostałych wschodnich ziem, które niegdyś należały do Polski.