W stronę pedagogiki istotnej egzystencjalnie. Życie i jego trudności z energią duchową jako wyzwania pedagogiczne rezyduów tożsamości

Książka poświęcona jest rozwijaniu podejścia do kwestii pedagogicznych, koncentrując się na tym, by kompetencje osób działających w tej dziedzinie były głęboko osadzone w wiedzy o "sprawach ludzkich" i ich miejscu w cyklu życia. Autorka postawiła sobie za cel ukazanie możliwości i sensu tworzenia perspektywy pedagogiki egzystencjalnej, rozumianej jako egzystencjalnie istotna, oparta na idei rezydualności różnych aspektów: postaw duchowych, "spraw ludzkich", energii witalnych, elementów tożsamości czy rozmaitych aspektów ludzkich dążeń, które wymagają zintegrowanej i wszechstronnej refleksji. Ważne było również wzmocnienie wpływu najnowszych badań na pedagogikę ogólną i społeczną, szczególnie w kontekście rozumienia dwuznacznej struktury kategorii tworzących napięcia obecne w różnych fazach rozwoju bądź w całym cyklu życia jako istotnych wymiarów ludzkiego zaangażowania.

Recenzje podkreślają wzorcowy charakter książki, która tworzy strategię dbania o to, by działania edukacyjne były "istotne egzystencjalnie". Nowatorskie inspiracje w polskiej pedagogice pojawiają się tu na niespotykaną dotąd skalę. Najbardziej niezwykłym osiągnięciem jest ukazanie możliwości rozwinięcia przynajmniej ośmiu "pedagogik rezydualnych" związanych z kolejnymi energiami witalnymi, które wyłaniają się z analizy napięć w fazach życia. Ten proces pozwala na wyodrębnienie nowych, dotychczas niestandardowych typów pedagogik, takich jak pedagogika: nadziei, woli, wyobraźni, fachowości, wierności, troskliwości, twórczości i mądrości życiowej. Ponadto, wskazuje się na potrzebę skoncentrowania refleksji pedagogicznych na takich kategoriach, jak: wstyd, nuda, lęk, samotność, śmierć, wdzięczność.

Opisywana publikacja to dojrzałe podejście do definiowania zadań badawczych, które może zainicjować nowy etap refleksji pedagogicznej i recepcji współczesnej humanistyki, tym samym wydobywając "pedagogikę z kultury". Jest to książka nadzwyczaj inspirująca i innowacyjna pod wieloma względami. Ma szansę stać się jedną z najlepszych publikacji ostatnich lat wśród habilitacyjnych prac w pedagogice.

Książka dostarcza wielu istotnych inspiracji dla polskiej pedagogiki. Autorka, bazując na teologii Paula Tillicha, zajmuje się relacjami między filozofią religii a pedagogiką, wskazując, że religia, postrzegana nie jako sztywna czy niepodważalna treść, lecz jako procesualny element dyskursu, może być niezwykle wartościowym zasobem dla humanistyki. Orzelska, podobnie jak Tillich, proponuje dialektyczną jedność akceptacji i odrzucenia, których zawsze będą towarzyszyć niepewność i wątpienie. Ukazanie potencjału wzajemnej stymulacji różnych uczestników dyskursu otwartego stanowi ważny impuls dla polskiej pedagogiki.