Jeszcze dzień życia

Kilka lat temu słuchałem z zachwytem fragmentu książki “Kolejny Dzień z życia” " w radiu internetowym poświęconym książkom. Opisy kolejnych stron krążyły wokół oblężonej Luandy, były piękne i przejmujące, zainteresowałem się dodaniem kolejnej pozycji od Kapuścińskiego do mojej rosnącej kolekcji, nie zawiodłem się, bowiem ciężko o lepszego reportera z polskim rodowodem, który tyle by zobaczył w swoim życiu, a przy tym z niezwykła przenikliwością umysłu i pełna uwaga oddał to co zobaczył!:-) <br> <br> Teraz, kiedy skończyłem ponownie czytać "Jeszcze jeden dzień życia", muszę przyznać, że jestem nią nieco rozczarowany. W przeciwieństwie do tego, co dzieje się w większości reportażowych książek Kapuścińskiego, tutaj miałem wrażenie, że zabrakło czegoś kluczowego: wyrazistości.<br> Przyczyny i główne siły stojące za wojną domową (po długiej wojnie o niepodległość) w Angoli, którą wielki polski reporter śledził i w której żył w latach siedemdziesiątych, są - delikatnie mówiąc - niewyraźne i mylące dla dzisiejszych czytelników, perspektywa wielu dekad zmienia percepcję czytelnika, trudno ogarnąć umysłem wszystko czego dotyka Kapuściński, niekiedy te opisy brzmią szalenie surrealistycznie. <br> <br> Wiem, gdzie leży Angola. Wiem, że kraj ten był kiedyś portugalską "kolonią" i że przez wieki był bezwstydnie wykorzystywany jako targ niewolników. Słyszałem nawet, że Luanda jest dziś jednym z najdroższych miast na świecie, z największą przepaścią, jaką można sobie wyobrazić między bogatymi nababami a biednymi mieszkańcami. Mój portugalski przyjaciel powiedział mi, że dla wielu jego bezrobotnych rodaków Angola wygląda jak ziemia obiecana, Eldorado łatwych (i często brudnych) pieniędzy. W ten sposób wielu Portugalczyków wyemigrowało do byłej kolonii w poszukiwaniu pracy, której nie mogą znaleźć w kraju. Tyle o wzlotach i upadkach historii!<br> <br> Tyle o Angoli może już wiedzieć przeciętny czytelnik kupujący "Jeszcze jeden dzień życia" Kapuścińskiego. Problem w tym, że prawdopodobnie ten sam pan Kowalski nie wie nic o Angoli w latach 60. i 70. Dlatego też życzyłbym sobie więcej wyjaśnień od starego Ryszarda na temat celu i różnic między bojownikami należącymi do MPLA, UNITA, FNLA i FLEC.<br> Na nieszczęście Kapuściński - w przeciwieństwie do tego, co robił, pisząc na przykład o Rwandzie czy Iranie - w tej książce za bardzo polega na tym, co czytelnicy wiedzą o całym krwawym konflikcie. Dlatego też niektóre fragmenty tej książki sprawiały mi trudność, zwłaszcza te, w których reporter udaje się na "front", gdzie spotyka się z kubańskimi żołnierzami wysłanymi do Angoli przez reżim Castro w celu udzielenia wsparcia militarnego jednej ze stron konfliktu, a także staje twarzą w twarz z siłami RPA rozmieszczonymi tam z tego samego powodu.<br> <br> Ta moja krytyka nie ma wpływu na fakt, że Kapuścińskiego zawsze fantastycznie się czyta, a strony poświęcone życiu w Luandzie są wspaniałe i zapierające dech w piersiach. Jest też interesujące i przejmujące spojrzenie na pozornie mało znaczącą postać, jaką jest młoda kobieta-żołnierz Carlotta, której śmierć skłania polskiego reportera do zastanowienia się nad głupotą wojny, w której nie może być prawdziwego zwycięzcy. Smutna to konstatacja, niemniej wyraźnie prawdziwa i często spotykana u tego autora, co dziwić nie może biorąc pod uwagę jak wiele miejsc odwiedził, gdzie śmierć ludzi była codziennością. <br> <br> Ps. Inaczej patrzę na wojnę w Ukrainie po lekturach Kapuścińskiego, faktem jest bowiem, że przedstawiał on w swoich książkach bezwzględne i brutalne reżimy, często przez pryzmat zwykłych ludzi. A to otwiera oczy na sens słów “nigdy więcej”.

Po raz pierwszy przeczytałem “Jeszcze jeden dzień z życia” około 25 lat temu wraz z innymi książkami Ryszarda Kapuścińskiego. Wówczas była to moja ulubiona książka tego autora i nie zawiodłem się przy ponownej lekturze, mimo iż dotyczy ona wydarzeń sprzed wielu dekad, wciąż wydaje się aktualna i rzuca zupełnie nowe światło na Afrykę:-) <br> <br> Zgodnie z informacją na okładce Kapuściński opisał ją jako "bardzo osobistą książkę, o samotności i zagubieniu", i właśnie dlatego jest to tak poruszająca lektura…. widać tu i ówdzie mocne zaangażowanie autora w opis przedstawionych wydarzeń, które same mocno go dotknęły. W 1975 r. był jedynym korespondentem zagranicznym oficjalnej polskiej agencji prasowej. Udał się do Angoli, aby relacjonować okres poprzedzający uzyskanie niepodległości przez ten kraj i towarzyszącą temu wojnę domową, w której brały udział proradziecka MPLA i dwie frakcje prozachodnie.<br> <br> Książka podzielona jest na trzy główne części. W pierwszej Kapuściński opisuje exodus Portugalczyków z Luandy, a także próby życia w mieście, w którym nie ma już policji, lekarzy, aptekarzy, strażaków, śmieciarzy ani nikogo innego, kto pozwoliłby miastu funkcjonować - słowem wszelkie przejawy organizacji państwowości jaką znamy, umarła i właśnie w takich okolicznościach Kapuściński trafia odkrywając przed nami zawiłości lokalnych konfliktów, często o charakterze plemiennym.. Czyni to z zadziwiającą wyrazistością. W drugim opisuje pobyt na froncie z oddziałami MPLA.<br> <br> "...obrazu wojny nie da się przekazać - ani piórem, ani głosem, ani kamerą. Wojna jest rzeczywistością tylko dla tych, którzy tkwią w jej krwawych, okropnych, brudnych wnętrzach...".<br> <br> Jestem pewien, że to prawda, ale myślę, że Kapuściński zbliża się do niej jak nikt inny, poprzez serię pięknie zaobserwowanych indywidualnych zdarzeń, które przy obu lekturach wprawiły mnie w głęboko refleksyjny nastrój, pozwoliły zrozumieć specyfikę afrykańskich klimatów, tak różnych od tego co znamy w zachodniej cywilizacji. <br> <br> W trzeciej części autor wraca do Luandy, już po odzyskaniu niepodległości, próbuje być dziennikarzem i zrozumieć wojnę, która rozszerzyła się o wojska południowoafrykańskie i kubańskie. Wykorzystuje kopie swoich ówczesnych wiadomości teleksowych, aby oddać dramatyzm i napięcie związane z przebywaniem w oblężonym mieście. Jeśli ktoś jeszcze nie czytał Kapuścińskiego, jego książki są unikalną mieszanką historii, reportażu, polityki i jednych z najbystrzejszych obserwacji, jakie można spotkać w literaturze faktu. Recenzent-amator, jakim jestem, nie jest w stanie oddać sprawiedliwości jego książkom. Mogę jedynie polecić ich lekturę, a przede wszystkim tej książki, szczególnie “Cesarza” czy “Wojnę futbolową”, czyli klasyki w oczach krytyków i samych czytelników! :-)

Kilka lat temu słuchałem z zachwytem fragmentu książki “Kolejny Dzień z życia” " w radiu internetowym poświęconym książkom. Opisy kolejnych stron krążyły wokół oblężonej Luandy, były piękne i przejmujące, zainteresowałem się dodaniem kolejnej pozycji od Kapuścińskiego do mojej rosnącej kolekcji, nie zawiodłem się, bowiem ciężko o lepszego reportera z polskim rodowodem, który tyle by zobaczył w swoim życiu, a przy tym z niezwykła przenikliwością umysłu i pełna uwaga oddał to co zobaczył!:-) <br> <br> Teraz, kiedy skończyłem ponownie czytać "Jeszcze jeden dzień życia", muszę przyznać, że jestem nią nieco rozczarowany. W przeciwieństwie do tego, co dzieje się w większości reportażowych książek Kapuścińskiego, tutaj miałem wrażenie, że zabrakło czegoś kluczowego: wyrazistości.<br> Przyczyny i główne siły stojące za wojną domową (po długiej wojnie o niepodległość) w Angoli, którą wielki polski reporter śledził i w której żył w latach siedemdziesiątych, są - delikatnie mówiąc - niewyraźne i mylące dla dzisiejszych czytelników, perspektywa wielu dekad zmienia percepcję czytelnika, trudno ogarnąć umysłem wszystko czego dotyka Kapuściński, niekiedy te opisy brzmią szalenie surrealistycznie. <br> <br> Wiem, gdzie leży Angola. Wiem, że kraj ten był kiedyś portugalską "kolonią" i że przez wieki był bezwstydnie wykorzystywany jako targ niewolników. Słyszałem nawet, że Luanda jest dziś jednym z najdroższych miast na świecie, z największą przepaścią, jaką można sobie wyobrazić między bogatymi nababami a biednymi mieszkańcami. Mój portugalski przyjaciel powiedział mi, że dla wielu jego bezrobotnych rodaków Angola wygląda jak ziemia obiecana, Eldorado łatwych (i często brudnych) pieniędzy. W ten sposób wielu Portugalczyków wyemigrowało do byłej kolonii w poszukiwaniu pracy, której nie mogą znaleźć w kraju. Tyle o wzlotach i upadkach historii!<br> <br> Tyle o Angoli może już wiedzieć przeciętny czytelnik kupujący "Jeszcze jeden dzień życia" Kapuścińskiego. Problem w tym, że prawdopodobnie ten sam pan Kowalski nie wie nic o Angoli w latach 60. i 70. Dlatego też życzyłbym sobie więcej wyjaśnień od starego Ryszarda na temat celu i różnic między bojownikami należącymi do MPLA, UNITA, FNLA i FLEC.<br> Na nieszczęście Kapuściński - w przeciwieństwie do tego, co robił, pisząc na przykład o Rwandzie czy Iranie - w tej książce za bardzo polega na tym, co czytelnicy wiedzą o całym krwawym konflikcie. Dlatego też niektóre fragmenty tej książki sprawiały mi trudność, zwłaszcza te, w których reporter udaje się na "front", gdzie spotyka się z kubańskimi żołnierzami wysłanymi do Angoli przez reżim Castro w celu udzielenia wsparcia militarnego jednej ze stron konfliktu, a także staje twarzą w twarz z siłami RPA rozmieszczonymi tam z tego samego powodu.<br> <br> Ta moja krytyka nie ma wpływu na fakt, że Kapuścińskiego zawsze fantastycznie się czyta, a strony poświęcone życiu w Luandzie są wspaniałe i zapierające dech w piersiach. Jest też interesujące i przejmujące spojrzenie na pozornie mało znaczącą postać, jaką jest młoda kobieta-żołnierz Carlotta, której śmierć skłania polskiego reportera do zastanowienia się nad głupotą wojny, w której nie może być prawdziwego zwycięzcy. Smutna to konstatacja, niemniej wyraźnie prawdziwa i często spotykana u tego autora, co dziwić nie może biorąc pod uwagę jak wiele miejsc odwiedził, gdzie śmierć ludzi była codziennością. <br> <br> Ps. Inaczej patrzę na wojnę w Ukrainie po lekturach Kapuścińskiego, faktem jest bowiem, że przedstawiał on w swoich książkach bezwzględne i brutalne reżimy, często przez pryzmat zwykłych ludzi. A to otwiera oczy na sens słów “nigdy więcej”.

“Kolejny dzień z życia” autorstwa Ryszarda Kapuścińskiego, przenosi nas do roku 1975 do Luanda, konkretnie do Angoli, gdzie obserwujemy odzyskanie niepodległości po wiekach portugalskiego kolonializmu przez lokalnych mieszkańców, w tle jednak toczy się zimnowojenna wojna zastępcza, która ma charakter wojny domowej toczonej przez zwaśnione klany, wspierane przez znacznie potężniejsze państwa. <br> <br> <br> Kapuściński był jednym z niewielu dziennikarzy na miejscu, w Luandzie, gdy wojna domowa w Angoli osiągnęła punkt kulminacyjny. Można zatem śmiało powiedzieć, że “kolejny dzień z życia” fotografuje wielokulturowe społeczeństwo, jakim jest Angola, przesyłając relacje do swojego serwisu informacyjnego w Warszawie za pośrednictwem telegrafu. <br> <br> Styl pisania bez wątpienia odzwierciedla wydarzenia rozgrywające się w czasie rzeczywistym. Pojawia się mnóstwo akronimów - różne ugrupowania polityczne, które się utworzyły: socjalistyczna MPLA wspierana przez ZSRR i Kubę, połączone UNITA i FNLA, które mają wielonarodowe (kapitalistyczne) powiązania, głównie za pośrednictwem CIA w USA.<br> <br> Narracje i uzyskane informacje od ludzi z ulicy, lokalnych dziennikarzy, pozwala nakreślić kontekst, następnie Kapuściński wyrusza na aktywny front południowy, gdzie szaleje wojna i ma miejsce ludobójstwo. Spotyka żołnierza MPLA, który służy mu za przewodnika - a na imię jej… Carlotę. Jest ona młodą czarnoskórą angolską idealistką z wielkimi planami. Wszyscy od razu zachwycają się jej zapałem i celem. Inną "większą niż życie" postacią z książki jest Farrusco, portugalski "uciekinier", który przyłącza się do Angolczyków w walce o niepodległość.<br> <br> Ciekawostka! Książka została zaadaptowana na film w 2018 roku. Wykorzystując zarówno animację, jak i prawdziwe wywiady z obsadą książki, film naprawdę przybliżył mi książkę. Oglądanie scen było bardzo mocne i "kliknęło" lepiej niż książka dla mnie. Piękna animacja, którą ogląda się jak powieść graficzną, rozjaśniająca słowa - a także słowa "po" książce wypowiedziane przez rozmówców były również fantastyczne.<br> <br> Śmiem twierdzić, że film podobał mi się bardziej niż książka - ale oczywiście książka była kompletnym materiałem źródłowym... Tak więc oba filmy dobrze ze sobą współgrają.<br> <br> Polecam wszystkim, którzy interesują się dziennikarstwem, postkolonializmem, historią i zimną wojną… w Afryce Południowej!

Po raz pierwszy przeczytałem “Jeszcze jeden dzień z życia” około 25 lat temu wraz z innymi książkami Ryszarda Kapuścińskiego. Wówczas była to moja ulubiona książka tego autora i nie zawiodłem się przy ponownej lekturze, mimo iż dotyczy ona wydarzeń sprzed wielu dekad, wciąż wydaje się aktualna i rzuca zupełnie nowe światło na Afrykę:-) <br> <br> Zgodnie z informacją na okładce Kapuściński opisał ją jako "bardzo osobistą książkę, o samotności i zagubieniu", i właśnie dlatego jest to tak poruszająca lektura…. widać tu i ówdzie mocne zaangażowanie autora w opis przedstawionych wydarzeń, które same mocno go dotknęły. W 1975 r. był jedynym korespondentem zagranicznym oficjalnej polskiej agencji prasowej. Udał się do Angoli, aby relacjonować okres poprzedzający uzyskanie niepodległości przez ten kraj i towarzyszącą temu wojnę domową, w której brały udział proradziecka MPLA i dwie frakcje prozachodnie.<br> <br> Książka podzielona jest na trzy główne części. W pierwszej Kapuściński opisuje exodus Portugalczyków z Luandy, a także próby życia w mieście, w którym nie ma już policji, lekarzy, aptekarzy, strażaków, śmieciarzy ani nikogo innego, kto pozwoliłby miastu funkcjonować - słowem wszelkie przejawy organizacji państwowości jaką znamy, umarła i właśnie w takich okolicznościach Kapuściński trafia odkrywając przed nami zawiłości lokalnych konfliktów, często o charakterze plemiennym.. Czyni to z zadziwiającą wyrazistością. W drugim opisuje pobyt na froncie z oddziałami MPLA.<br> <br> "...obrazu wojny nie da się przekazać - ani piórem, ani głosem, ani kamerą. Wojna jest rzeczywistością tylko dla tych, którzy tkwią w jej krwawych, okropnych, brudnych wnętrzach...".<br> <br> Jestem pewien, że to prawda, ale myślę, że Kapuściński zbliża się do niej jak nikt inny, poprzez serię pięknie zaobserwowanych indywidualnych zdarzeń, które przy obu lekturach wprawiły mnie w głęboko refleksyjny nastrój, pozwoliły zrozumieć specyfikę afrykańskich klimatów, tak różnych od tego co znamy w zachodniej cywilizacji. <br> <br> W trzeciej części autor wraca do Luandy, już po odzyskaniu niepodległości, próbuje być dziennikarzem i zrozumieć wojnę, która rozszerzyła się o wojska południowoafrykańskie i kubańskie. Wykorzystuje kopie swoich ówczesnych wiadomości teleksowych, aby oddać dramatyzm i napięcie związane z przebywaniem w oblężonym mieście. Jeśli ktoś jeszcze nie czytał Kapuścińskiego, jego książki są unikalną mieszanką historii, reportażu, polityki i jednych z najbystrzejszych obserwacji, jakie można spotkać w literaturze faktu. Recenzent-amator, jakim jestem, nie jest w stanie oddać sprawiedliwości jego książkom. Mogę jedynie polecić ich lekturę, a przede wszystkim tej książki, szczególnie “Cesarza” czy “Wojnę futbolową”, czyli klasyki w oczach krytyków i samych czytelników! :-)