Przygody dobrego wojaka Szwejka

Jedna z najbardziej znanych pozycji literatury czeskiej, "Przygody dobrego wojaka Szwejka", to błyskotliwa satyra, łącząca antywojenną wymowę z kpiną z wszechobecnej biurokracji. Jest to książka, która z pewnością rozbawi zarówno tych, którzy cenią dobry humor, jak i tych, którzy twierdzą, że dowcip ich omija.

Opowieść o Szwejku, praskim sprzedawcy psów, znanym z oszukiwania przy rodowodach swoich podopiecznych, to pełna ironii przygoda, gdzie główny bohater wpada w nieprzewidywalne sytuacje, z których wychodzi zawsze zwycięsko. Nawet gdy niewinna rozmowa przy piwie prowadzi do oskarżenia go o zdradę stanu, Józef Szwejk niczym nie traci swojej wewnętrznej równowagi ani pogody ducha. Nawet oskarżony o morderstwo arcyksięcia Ferdynanda i wysłany na front I wojny światowej, pozostaje niewzruszony.

Za każdym razem, gdy zmierza do więzienia, staje przed sądem, trafi do szpitala czy zakwateruje się w koszarach, jego przygody przypominają turystyczne wycieczki. Szwejk, choć zdaje się być bezradny wobec surowego wojskowo-biurokratycznego systemu, często to on ze swoją prostolinijnością i naiwnością demaskuje absurdy otoczenia. Jego prostolinijność, dosłowne interpretacje oraz nieoczekiwane komentarze mogą sugerować brak inteligencji, lecz być może to wszystko jedynie zmyślna maska?

Twórcą tego ponadczasowego dzieła jest Jaroslav Hašek (1883-1923), który poza pisaniem powieści, zasłynął swoimi satyrycznymi felietonami i opowiadaniami publikowanymi w różnych czasopismach. Choć swoją pierwszą powieść zaczął tworzyć niedługo przed śmiercią, postać Szwejka towarzyszyła mu w twórczości od 1911 roku, zyskując uznanie w jego wielu opowiadaniach. W Polsce ukazały się między innymi tomy takie jak "Nim Szwejk poszedł na wojnę" czy "Nieznane przygody dobrego wojaka Szwejka i inne opowiadania", a także inne utwory Haška: "Opowieści z piwiarni", "Tasiemiec księżnej pani", "Pocztówki z c.k. monarchii" oraz "W rodzinnym gnieździe i inne historie".