Próby

Michel de Montaigne (1533-92) był wybitnym francuskim myślicielem, filozofem, humanistą, pisarzem i politykiem, który pełnił funkcję burmistrza Bordeaux przez dwie kadencje. Jest znany przede wszystkim jako autor "Prób" (Essais), opublikowanych po raz pierwszy w 1580 roku. Montaigne, nie próbując stworzyć zwartego systemu filozoficznego, skupił się na sztuce życia oraz racjonalizmie inspirowanym codziennymi doświadczeniami, które często łączył ze sceptycyzmem i zdrowym rozsądkiem.

Montaigne był zafascynowany obserwacją życia ludzkiego i cenił je jako najwyższe dobro, co jest wyraźnym nawiązaniem do epikureizmu. W swoich esejach kładł nacisk na fakty wynikające z realiów ludzkiej egzystencji, zamiast na spekulacje teoretyczne czy tradycyjne doktryny filozoficzne. Władysław Tatarkiewicz zauważa, że Montaigne widział filozofię jako praktyczne narzędzie do życia, które powinna być sztuką samą w sobie, a nie teoretycznym dyskursem.

Montaigne uważał, że przyjemność życia jest jedynym dobrem, i unikał zagłębiania się w niepewne teoretyczne spory, co odzwierciedla jego sceptycyzm. W jego oczach, natura była wzorem dla sztuki życia, co wskazuje na jego naturalizm, a rozum pełnił rolę ostatecznej miary prawdy, co wskazuje na jego racjonalizm. Wreszcie, wiele prawd uznawał za wynikające z konwencji społecznych, co jest jego relatywizmem.

"Próby" przepełnione są pochwałą życia i radością, co przyczyniło się do ich popularności już za życia Montaigne'a. Jednak w okresie kontrreformacji trafiły na Indeks Ksiąg Zakazanych, co świadczy o ich kontrowersyjności w późniejszych czasach.