Opowiadania, felietony, urywki

Ten zbiór utworów znakomicie ilustruje zarówno twórczość Michaiła Bułhakowa z lat dwudziestych, jak i społeczny, polityczny oraz codzienny kontekst, w którym przyszło mu żyć i tworzyć. Felietony Bułhakowa oddają atmosferę niezwykłej rzeczywistości, kształtowanej przez biurokrację i ideologię, choć jeszcze nie do końca ukształtowaną, obfitującą w zjawiska, które Bułhakow nazywał mistycznymi. Niektórzy badacze literatury widzą w tych felietonach swoiste twórcze laboratorium pisarza, a faktycznie, wiele motywów i rozwiązań literackich tu zastosowanych można odnaleźć w jego późniejszych dziełach, przede wszystkim w Mistrzu i Małgorzacie.

Bułhakow rzadko wracał myślami do legendarnych czasów sprzed rewolucji, chyba jedynie w swoich snach. W 1929 roku rozpoczął pracę nad utworem, który miał być podsumowaniem tego okresu jego życia i twórczości, zatytułowanym Do tajemnego przyjaciela, jednak nie ukończył go, ponieważ jego uwagę pochłonęła nowa, niezwykle intensywna praca. Dopiero 30 lat po śmierci autora powieść o diable, jak ją wtedy nazywano, czyli Mistrz i Małgorzata, ujrzała światło dzienne, przynosząc Bułhakowowi prawdziwą sławę.