Morderstwo w Orient Expressie

Kiedy otworzyłam „Morderstwo w Orient Expressie”, od razu poczułam, że to książka, w której liczyć się będzie nie tempo, ale klimat. Już pierwsze strony wciągają w świat eleganckiej podróży pociągiem przez zasypane śniegiem Bałkany. Na początku miałam poczucie, że wszystko jest takie spokojne, poukładane i że to tylko tło do tego, co za chwilę się wydarzy. I rzeczywiście, Christie potrafi budować napięcie w sposób zupełnie inny niż większość autorów. Nic nie wybucha, nikt nie biega po dachach wagonów, a jednak ma się ciarki.

Pamiętam, że gdy pojawia się morderstwo, poczułam dreszcz, choć scena nie jest brutalna ani graficzna. Siła polega na tym, że wszystko dzieje się w zamkniętym świecie, z którego nikt nie może uciec. To działa jak soczewka, nagle zaczynamy patrzeć na pasażerów zupełnie inaczej. Każdy z nich ma swój bagaż życiowy i każdy może okazać się winny. Było coś fascynującego w czytaniu kolejnych przesłuchań. To niby tylko rozmowy i zapisy relacji, ale właśnie w tym tkwi ogromna siła autorki. Umiała stworzyć napięcie z samego słowa, a nie z akcji.

Największą frajdę sprawiał mi Poirot. Uwielbiam jego maniery i drobiazgowość. Czasami jest zabawny, czasami aż nieznośny w swoim uporze, a jednak zawsze przy nim czuję, że nikt nie wymknie się spod jego czujnego oka. W tej książce jego styl dedukcji naprawdę błyszczy. Analizuje najdrobniejsze szczegóły, które mnie samej wydawały się zupełnie nieistotne. I nagle okazuje się, że każdy guzik, każdy gest, każde pół słowa ma znaczenie.

Postacie pasażerów są napisane w sposób genialny. Pochodzą z różnych kultur i klas społecznych, wyglądają niemal jak przekrój całego ówczesnego świata. To nie są papierowe figury, każdy ma jakąś własną manierę, sposób mówienia, podejrzaną minę. Podczas czytania miałam wrażenie, że Christie bawi się z nami jak reżyser, który ustawia kamery na różnych bohaterów i pozwala nam odgadywać ich sekrety. Najciekawsze jest to, że prawie przy każdym przesłuchaniu zmieniałam zdanie co do moich podejrzeń.

Ogromnie podobał mi się także klimat lat trzydziestych. Sam pociąg jest w zasadzie jednym z bohaterów historii. Luksusowe wagony, elegancka obsługa i kontrast z zimowym krajobrazem sprawiają, że atmosfera jest jednocześnie glamour i duszna. Ten nastrój sprawia, że człowiek naprawdę czuje, jakby razem z nimi został uwięziony w wagonach, skazany na obecność nieznajomych, z których jeden jest zabójcą.

I teraz najważniejsze. Zakończenie. Nie zdradzę, co tam się dzieje, ale powiem jedno: jest to chyba najbardziej efektowne rozwiązanie, jakie czytałam w klasycznym kryminale. W pewnym momencie myślałam, że nawet jeśli Poirot coś odkryje, to i tak będzie to przewity banał. A później Christie pokazała, że potrafi całkowicie wywrócić opowieść do góry nogami. To jedno z tych zakończeń, które sprawia, że trzeba się na chwilę zatrzymać i pomyśleć nad tym, co właśnie się przeczytało. I dla mnie właśnie dlatego ta książka jest tak mocna. Bo nie chodzi tylko o śledztwo, ale też o pytanie, czym jest sprawiedliwość i jak dalece można ją sobie wymierzać.

Cała ta podróż literacka była dla mnie niesamowita i to pomimo tego, że akcja niby stoi w miejscu, wszyscy siedzą zamknięci w pociągu, a jednak emocje rosną z każdą stroną. To sztuka, której niewielu pisarzy jest w stanie dorównać. Dlatego „Morderstwo w Orient Expressie” polecam nie tylko fanom kryminału. To książka, którą po prostu warto znać, żeby zobaczyć, jak wygląda perfekcyjnie ułożona opowieść z niepowtarzalnym finałem.