Literatura w cieniu fabrycznych kominów / Literatur im Schatten der Fabrikschornsteine

Książka to dwujęzyczna antologia zawierająca szereg tekstów autorów niemieckojęzycznych z XIX i XX wieku, którzy do tej pory nie byli obecni w świadomości krytycznoliterackiej i czytelniczej, ale mają silne związki z łódzką tradycją. Redaktorzy podjęli się zadania odtworzenia literatury tworzonej m.in. w specyficznej odmianie języka niemieckiego znanej jako Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch oraz przedstawienia tych tekstów w tłumaczeniu na język polski. Źródła te, pochodzące głównie z prasy, są w większości niezarchiwizowane w formie cyfrowej, co nadaje publikacji dodatkowy cel ochrony kulturowego dziedzictwa Łodzi.

W tomie czytelnik znajdzie biografie autorów, słowniczek wybranych terminów w Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch, a także teksty wstępne, które wprowadzają w historyczny i kulturowy kontekst literatury łódzkiej oraz opisują specyfikę łódzkiego wariantu niemczyzny. Dodatkowo, publikacja jest wzbogacona o nagrania pięciu tekstów w Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch wykonane przez Aurelię Scheffel, która w 1946 roku wyjechała z rodzicami z rodzinnej Łodzi do Oldenburga. Nagrania te, dostępne na stronie Wydawnictwa UŁ (www.wydawnictwo.uni.lodz.pl), prezentują język używany przez Scheffel na co dzień w jej domu.

Przetłumaczone teksty są starannie opracowane i pełne finezji, a antologia ma charakter popularyzatorski, kierowana do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych historią i kulturą Łodzi, jak również do fachowców dzięki wstępom objaśniającym. To innowacyjne przedsięwzięcie można postrzegać jako próbę monograficznego przybliżenia historycznego już fenomenu łódzkiej literatury i lokalnej niemczyzny. Jak zauważa prof. dr hab. Jerzy Kałążny, jest to inicjatywa o pionierskim charakterze.